«Δεν είναι έτσι. Στον έρωτα και στον θάνατο, φίλε μου, είμαστε όλοι ίσοι. Και ίσως οι εφοπλιστές να είναι πιο άτυχοι από τους μπατίρηδες κάποιες φορές. Κι έπειτα ξεχνάς πως σε αυτούς τους καιρούς δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, παρά μόνο κατακτητές και σκλάβοι»
σελ.59
Με ένα όμορφο βιβλίο έρχεται μετά από καιρό η Πασχαλία Τραυλού στο προσκήνιο για να μας συντροφεύσει. Άργησε αλλά δικαίωσε τους φίλους της αναγνώστες που περίμεναν κάτι διαφορετικό να τους συντροφεύσει τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Την παρακολουθώ από την αρχή της συγγραφικής της πορείας και με ικανοποίησε διαβάζοντας το. Ένα ανομολόγητο μυστικό ενός ανεκπλήρωτου έρωτα είναι όλο το βιβλίο. Μια έκκληση για πόθο και επαφή. Μια κραυγή για τα κλειστά στόματα που αν άνοιγαν δεν θα είχαν άσχημη κατάληξη πολλά γεγονότα της κλειστής μας κοινωνίας. Οι σελίδες έφευγαν αφήνοντας μας την αλμύρα και το χρώμα από τις Κυκλάδες, από το νησί της Άνδρου.
Οι κεντρικοί ήρωες της είναι η εφοπλιστική οικογένεια του Κλέαρχου Βασταρδή. Πού πίσω από την εικόνα του αυστηρού και ηθικού πατέρα κρύβεται στις κάμαρες του αρχοντικού του ένα μεγάλο δράμα. Πού πίσω από την ενάρετη σύζυγο του, κρύβονται νόθα παιδιά αφού εκμεταλλεύεται τις υπηρέτριες του. Και ποια τολμά να μιλήσει όταν έχει να κοντραριστεί με πλούσιους που το χρήμα κλείνει πολλά στόματα μα και τα αφανίζει από προσώπου γης;
Την ιστορία της οικογένειας Βασταρδή μάς την ξετυλίγει ο διάσημος ηθοποιός Άλκης Στεργίου που κάθεται μπροστά στον πίνακα της Μάχης Βασταρδή με τον τίτλο «Φιλί στα μάτια», στο Μουσείο του Λούβρου. Ένας πίνακας που είχε πολλά να αποκαλύψει πίσω από τα χρώματα του. Αναπολώντας τις αναμνήσεις, τη ζωή του αλλά και την τραγική ιστορία μιας ολόκληρης οικογένειας καπεταναίων από την Άνδρο, το κουβάρι ξετυλίγεται...
Το κακό ξεκίνησε με την «Λούλα» που έγινε σύζυγος του παππού Οδυσσέα. Συνέχισαν με τον σκληρό, συμφεροντολόγο κι αδίσταχτο Κλέαρχο που με κάθε τρόπο προσπαθεί να αυξήσει τα κέρδη του. Τα καράβια του πολλά, 9 όπως οι Μούσες, μα η Πηνελόπη ήταν αυτή που αγαπούσε πιότερο. Αυτό το πλοίο τον βοήθησε να αυξήσει να κέρδη του μα με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Καταστρέφοντας καθετί και οποιονδήποτε εναντιώνεται στα υποχθόνια σχέδιά του, όπως ο έρωτας του γιου του Οδυσσέα για την ορφανή Ερατώ. Η συμπεριφορά του Κλέαρχου με τη συμπαράσταση της Ζωζώς και του Ζαννή θανατώνει την αγάπη, κυνηγάει τα ευαίσθητα μέλη της οικογένειάς του, και κλέβει τα όνειρα αμέτρητων αθώων κοριτσιών. Ήταν αυτοί που αργότερα με πανούργα τεχνάσματα και δολοπλοκίες αφαίρεσαν την περιουσία από την οικογένεια. Και τα μαύρα καρνέ που αποκάλυψαν την μαύρη αλήθεια μα και πάλι τα στόματα έμειναν σφραγιστά.
Η ιστορία πάει πίσω, στο 1922 όπου η Μαριγώ, με τα λιγοστά υπάρχοντά της από τη ρημαγμένη Σμύρνη, πέρασε στην Ελλάδα και μπήκε στη δούλεψη των Βασταρδήδων. Με τα χρόνια, δύο μυστικά βασάνιζαν το μυαλό της· το ένα αφορούσε τις γυναίκες στο σπιτικό του καραβοκύρη, το άλλο πολλά, αναρίθμητα κορίτσια που πουλούσαν τη σαγήνη τους στα πέρατα της γης.
Η Σμυρνιά οικονόμος, όμως, τα κράτησε τα μυστικά επτασφράγιστα, κι ας της έκαιγαν τα χείλη, κι ας της μάτωναν την καρδιά. Η Ερατώ ήταν καρπός του έρωτα του Κλέαρχου με μια από τις υπηρέτριες που πέθανε. Ήταν αυτή που έγινε αργότερα ο έρωτας του γιου του, Οδυσσέα. Μόνο που εκείνος δεν το γνώριζε. Απλά, ήταν ένα ορφανό κορίτσι στο οποίο στην αγκαλιά της ο Οδυσσέας θα γινόταν άντρας. Άλλες όμως οι βουλές των παιδιών κι άλλες του Κλέαρχου. Η Ερατώ έμεινε έγκυος από τον Οδυσσέα. Από κείνη την στιγμή πολλές απανωτές ανατροπές ήρθαν να πλακώσουν την μοίρα του Βασταρδέικου.
Με πρώτα θύματα τον Οδυσσέα και την Ερατώ, ακολούθησαν πολλές γυναίκες. Η αποσιώπηση των τρομερών μυστικών του από τη σύζυγό του και την έμπιστή της Μαριγώ έχει καταστροφικές συνέπειες στον Οδυσσέα και στην Ερατώ. Εκεί εμφανίζεται ο καπετάνιος Λαέρτης, που αγαπά την γιαγιά Ανδρομάχη και ρίχνει ευθύνες στην Μαριγώ λέγοντας της. «Κι εσύ γριά αλεπού; Γιατί δεν μίλησες στην ώρα σου; Γιατί άφησες το έγκλημα να γίνει και δεν το πρόφτασες μιλώντας εξαρχής στην κυρά σου;».
Ο καπετάν Λαέρτης δίνει την πατρική αφοσίωσή στον Οδυσσέα ταξιδεύοντας μαζί του μέχρι να τον εγκαταλείψουν οι δυνάμεις του. Για να τον προστατέψει, προσπαθώντας να του ανοίξει τα μάτια για να ταξιδέψει με την Πηνελόπη. Μα πάντα έμπαινε κάποιο εμπόδιο να αναβάλει το ταξίδι. Η καρδιά του ξεχειλίζει από το μίσος και την οργή του κατά του Κλέαρχου μετά τις σκληρές αποκαλύψεις για τις ανομίες του και τον στέλνουν στις φυλακές Κορυδαλλού. Με την καθοδήγηση του ύπουλου Ζαννή, ο Οδυσσέας αποφασίζει τον εγκλεισμό της κόρης του Μάχης σε ένα αυστηρό σχολείο στο Παρίσι όπου διαδραματίζονται έντονες κινηματογραφικές σκηνές γεμάτες αγωνία αλλά και με αστυνομική πλοκή.
Το μυθιστόρημα αρχίζει να καίει στα χέρια του αναγνώστη. Η τρυφερή σχέση της Μάχης με τις μοναχές της σχολής και ιδιαίτερα με τη Λουντμίλα που στέκεται ως μάνα δίπλα της κινδυνεύοντας ακόμη και την ζωή της για να την σώσει κι αργότερα η ηλικιωμένη πια Ιουλία, θα της δώσουν τη δύναμη να αναζητήσει το όνομα, την περιουσία, το μέλλον, τη θηλυκότητα και τη μητρότητα, θέλοντας να πάρει εκδίκηση αλλά και να αποδοθεί η δικαιοσύνη, αφού πολλές ανθρώπινες ζωές παίχτηκαν στα ζάρια της απληστίας.
Δυο μεγάλες οικογένειες πέφτουν θύματα των απατεώνων που τις κατάστρεψαν οικονομικά. Με εξαιρετικά όμορφο τρόπο, η συγγραφέας στήνει τους ήρωες της και τους αφήνει να πλέξουν μόνοι τους τον ιστό όπου θα πορευτούν. Να συνεχίσουν την ιστορία τους μέσα σε έρωτες, αγάπες, δολιοφθορές, αχαριστία, ίντριγκες, εκβιασμούς, φόβους, πανικό, θυσίες, λάθη, προδοσίες, δολοφονίες, θλίψη, απόγνωση, απληστία, αδικία, μίσος, οργή και μοναξιά αλλά και μετάνοια.
Η Πασχαλία Τραυλού καταφέρνει να δικαιώσει τους ήρωες της αφού πρώτα τους δοκιμάζει πέρα από τις ανθρώπινες ψυχικές αντοχές. Τι γίνεται όταν η Ερατώ αγοράζει διαμέρισμα απέναντι από τις φυλακές του Κορυδαλλού; Τι τους επιφυλάσσει η μοίρα; Πώς θα γλιτώσει η Μάχη από το κύκλωμα και με ποιον τρόπο; Ποιος ο ρόλος του Άλκη σε όλη την ιστορία; Ποια παιχνίδια παίζει η τύχη στα δυο παιδιά; Όταν δεν ανοίγουν στόματα για να αποκαλυφτούν οι αλήθειες, ποια στοιχεία είναι αυτά που θα τους ανοίξουν τους δρόμους; Στάθηκε η ζωγραφική της Μάχης η αιτία για να ελευθερώσουν τα μυστικά; Είναι τελικά η Τέχνη, με όποια μορφή κι αν εκφράζεται, μια διέξοδος για να ομορφύνει ο καθένας μας την ρουτίνα του και να πει με λέξεις αυτά που κλείνει ως όστρακο στην ψυχή του;
Δεν θα σας αποκαλύψω περισσότερα… Η αγωνία καλά κρατεί μόλις ανοίξετε το βιβλίο. Καλοτάξιδο να είναι Πασχαλία Τραυλού…
«Όμως ο φόβος γιγαντώνεται όσο τον τρέφεις με σιωπή. Πρέπει κάποτε να βρεις την δύναμη τη χρωστούμενη μάχη»