Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Θα μπορούσαμε να ζήσουμε σε μια κοινωνία που το πορτοφόλι μας να μην έχει χρήμα; Ουτοπικό για τους περισσότερους. Απραγματοποίητο και ίσως εξωφρενικό. Σε μια καπιταλιστική κοινωνία, το χρήμα είναι το Α και το Ω. Κι όμως οι εκδόσεις Άπαρσις, με το βιβλίο της που εξέδωσε προς το τέλος της Άνοιξης «Το πορτοφόλι-Μια κοινωνία δίχως χρήμα», του Ζαν –Φρανσουά Οπετιζαντρ, μας δίνει τη λύση. Μέσα από τις 160 σελίδες του, ο συγγραφέας μας μιλά μέσα από τη μυθοπλασία του, στο τι θα γινόταν αν εν μέσω της οικονομικής κρίσης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα γινόταν πλέον μη διαχειρίσιμο, σε τέτοιο βαθμό ώστε το χρήμα να χάσει ολοκληρωτικά τη λειτουργία του. Και ρωτά έμμεσα τους αναγνώστες. Ο κόσμος μας ο ίδιος, θα καταστρεφόταν δίχως τους... ναούς του χρήματος; Θα μπορούμε να επιβιώσουμε πλέον δίχως μετρητά και μετρημένα, ευρώ, γιεν ή δολάρια;
Το βιβλίο μας οριοθετεί την πολυκατοικία μιας επαρχιακής γαλλικής πόλης, αμέσως μετά τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση. Εκεί κατοικούν ένας συμβολαιογράφος, ένας ξυλουργός, μια δασκάλα, ένας επαγγελματίας απατεώνας, ένας αστυνομικός διευθυντής κι άλλοι ένοικοι. Ο καθένας τους βιώνει την κρίση με τον τρόπο του, ως δράμα ή ως μεγάλη ευκαιρία, με φόβο ή με ελπίδα. Φιλοσοφική παραβολή, πολιτική μυθοπλασία ή προαίσθημα ως προς τα μελλούμενα;. Ως αναγνώστρια και τα τρία τα αντάμωσα σ’ αυτό το βιβλίο. Μέσα από αυτό, κατάλαβα πώς πρέπει να είμαστε έτοιμοι αν τυχόν κατέρρεε το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο ίδιος, ο συγγραφέας φαίνεται πώς πιστεύει ότι, όχι μόνο είναι δυνατό να ξεφύγουμε από την εγχρήματη κοινωνία, αλλά και ότι αυτό θα συμβεί αναπόφευκτα. Ναι, μας τρομάζει λίγο. Αλλά μη ξεχνούμε πώς και τα έργα επιστημονικής φαντασίας που βλέπαμε, μέρα με τη μέρα πραγματοποιούνται. Ποιος θα εμποδίσει και αυτό να συμβεί και μάλιστα στις μέρες μας. Μη ξεχνούμε πώς οι άνθρωποι παλιά αντάλλασσαν προϊόντα και υπηρεσίες. Πώς στην αρχαιότητα, μεγάλοι διανοητές, όπως ο Αριστοτέλης, είχαν στοχαστεί πάνω στη χρηματιστική και φιλόσοφοι, παλαιότεροι ή σχεδόν σύγχρονοί μας, είχαν πιστέψει πως θα ήταν δυνατό το χρήμα να γίνει πιο ηθικό. «Δια την των χρημάτων κτήσιν πάντες οι πόλεμοι γίγνονται» είπε ο Πλάτων. «Όταν πρόκειται για λεφτά, όλοι έχουν την ίδια θρησκεία», είπε ο Βολταίρος. Ποιος τους αμφισβητεί; Δεν σηκώνουν καμιά αμφιβολία τα λεγόμενα τους. «Η κοινωνία που οραματίζομαι και προσπαθώ να δω συγκεκριμένα στην ιδιοκτησία, την ηλεκτροδότηση, τη νοσηλεία, την ενέργεια, την αστυνόμευση, δεν θα είναι τέλεια, αλλά καλύτερη και δεν θα οδηγεί στη συνολική κατάρρευση του πλανήτη. Η ουτοπία δεν είναι να θέλουμε μια αχρήματη κοινωνία, αλλά να διατηρηθεί το χρήμα επ’ αόριστον. Κι ο ρεαλισμός είναι πώς θα προετοιμαστούμε για την κατάρρευση σε κάθε επίπεδο» είπε ο συγγραφέας .
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι με φράσεις όπως «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», όλες οι θρησκείες είχαν σχετική υποταγή στη πολιτική εξουσία κι αυτή, με τη σειρά της, τις ανταμείβει καλά για την υποταγή. Τα κράτη είχαν χρησιμοποιήσει ως μέσο συντήρησης της χειραγώγησης των λαών, ενώ οι εκκλησίες είχαν χρησιμοποιήσει τα κράτη για να εδραιώσουν την επιρροή τους..Με τη κρίση του 2029, κατέστη σαφές ότι κάθε εξουσία ήταν εσφαλμένη……»
Πράγματι, δεν ξέρω ποια και πόσα από τα επιχειρήματα θα μπορούσα να πρωτομεταφέρω, σε σας, από τις σελίδες που σημείωσα, ότι αξίζει να διαβάσετε. Πιστεύω ότι θα ανακαλύψετε κι άλλα πιο σημαντικά αποσπάσματα που μπορούν να σας πείσουν ότι ναι, ίσως μπορούμε να ζήσουμε πιο ήρεμα και αγαπημένα χωρίς χρήμα. Άλλωστε το χρήμα δημιουργεί ανισότητες και έχθρες…..
Διαβάστε το σαν μια πιθανή έκβαση ή απλά σαν ένα πολιτικό φανταστικό μυθιστόρημα. Όπως και να είναι, το κέρδος είναι ο προβληματισμός και η κριτική σκέψη. Σας το συστήνω λοιπόν..