Ελευθερία Χατζοπούλου-Ανομολόγητες αλήθειες

Ελευθερία Χατζοπούλου-Ανομολόγητες αλήθειες

alitheies

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη 


Η κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει.
Vittorio Alfieri Ιταλός δραματουργός

Τη συγγραφέα Ελευθερία Χατζοπούλου τη γνώρισα συγγραφικά από το πρώτο της βιβλίο, ιστορικό μυθιστόρημα «Οι δρόμοι της βροχής» από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Σήμερα έρχεται στο εκδοτικό προσκήνιο με τις «Ανομολόγητες αλήθειες». Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με θέμα την ενδοοικογενειακή βία. Ναι, σοκάρει το θέμα. Αποφεύγουμε να στενοχωρηθούμε γιατί δεν υπάρχει το πρόβλημα μέσα στο σπίτι μας. Άρα, μπορεί να πει κάποιος αναγνώστης ότι «δεν μ’ αφορά» ή «δεν μπαίνω στη ψυχική ταλαιπωρία» να ξεφυλλίσω 382 σελίδες που θα μου χαλάσουν τη διάθεση». Κι όμως κάνουμε λάθος. Είμαστε μέλη μιας κοινωνίας που η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να υπάρχει στο σπίτι της διπλανής πόρτας ή ενός συγγενικού σπιτιού. Κι εμείς δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μας ούτε να σκεπάζουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Αρκούμαστε να το συζητούμε στο σπίτι μας αλλά δεν μπαίνουμε στον κόπο να σηκώσουμε το τηλέφωνο για να μην ανακατευτούμε και  να μη βρούμε τον μπελά μας. Θα πει η Ερμιόνη, η ηρωίδα του βιβλίου μέσα από το βουβό της παράπονο: «Πώς κατάντησαν έτσι οι άνθρωποι; Γιατί κλείστηκαν στα καβούκια τους; Γιατί ξέχασαν τους γειτόνους, τους συγγενείς, τους φίλους και τρέχουν στους γιατρούς;» Δεν φανταζόμουν ποτέ πώς στη χώρα μας οι ψυχίατροι, οι ψυχολόγοι θα αυξηθούν τόσο ραγδαία. Έλεγα πώς «Εδώ δεν είναι Αμερική να τρέχουμε στους ψυχίατρους».

Κι όμως, η συγγραφέας  μέσα από το βιβλίο της μου το δικαιολόγησε. Και ερχόμαστε στο εξώφυλλο. Μια γυναίκα κοιτά τον ολόσωμο  καθρέφτη του δωματίου της. Μιλά, ξεδιπλώνει το κουβάρι της ζωής της, εξιστορεί τα πάθη του άντρα της τιμωρού, του άντρα που δεν τη σεβάστηκε, του πα-τέρα που βίασε το παιδί του κι αυτή δεν μπόρεσε να το σταματήσει γιατί ταξίδευε σε  άλλους νοητούς κόσμους. Άρα το βιβλίο εκτός από την ενδοοικογενειακή βία είναι κι ένα βιβλίο-κατάθεση ψυχής, αυτογνωσίας. Είναι ένα βιβλίο-μονοπάτι που θα οδηγήσει την αναγνώστρια επί το πλείστον στο φως. Θα της δώσει τα επιχειρήματα εκείνα ώστε μόνη της να σηκώσει τη γροθιά και να βρει τις λύσεις. Αυτός άλλωστε είναι αυτοσκοπός του κάθε συγγραφέα και του βιβλίου στην συνέχεια. Να μη σου δίνει μασημένη τη τροφή αλλά να την αναζητάς. 

Η Ελισάβετ και η Μαρίνα∙ δυο γυναίκες, δυο φίλες, ξεδιπλώνουν τις μνήμες τους. Εξομολογήσεις οδυνηρές, εμπειρίες τραγικές, λάθη και ανομολόγητες αλήθειες ξυπνούν βιώματα εφιαλτικά, βαθιά θαμμένα στην ψυχή τους. Η πικρή παιδική ηλικία, οι εφηβικές πληγές, οι τραγικές απώλειες της ενήλικης ζωής ξαφνιάζουν και προβληματίζουν. Οι ομοιότητες πολλές∙ η αντιμετώπιση αλλάζει. Ποιο είναι, άραγε, αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη γυναίκα δυνατή και ορθολογίστρια; Η θέληση να παλέψει για να ξεφύγει από τη μοίρα της ή οι συγκυρίες; Είναι η ανάγκη για επιβίωση που σφυρηλατεί τον δυνατό της χαρακτήρα ή η άρνηση να υποταχθεί στον βιασμό της αξιοπρέπειάς της; Με αγάπη και σύνεση η Ελισάβετ βοηθά τη νεότερη Μαρίνα να αποδεχθεί το παρελθόν της, να το αφήσει πίσω, να μην της δηλητηριάζει πια το παρόν και το μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνει και η ίδια. Αλλάζει την οπτική της, κάνει τα βήματα που την οδηγούν στην ολοκλήρωση. Μπορούν η φιλία και η αγάπη να γκρεμίσουν τείχη και αδιέξοδα, να οδηγήσουν από το σκοτάδι στο φως, από τον εφιάλτη στο όνειρο; Ένα ταξίδι ειλικρίνειας που βγάζει στην επιφάνεια πικρίες, ενοχές και ανομολόγητες αλήθειες. Κι όμως, όλα συντρίβονται κάτω από το φως της αποδοχής και της συγχώρεσης.

Τι οδήγησε όμως τη συγγραφέα να γράψει αυτό το υπέροχο βιβλίο; Το «δεν αντέχω πια» που είπαν σχεδόν όλες οι ηρωίδες της ; Το ότι και σήμερα ακόμη, η βία ξαπλώνεται ραγδαία είτε στις ίδιες είτε στα παιδιά τους κι αυτό είναι το χειρότερο  που μπορεί να γίνει; Σήμερα που οι γυναίκες  είναι οικονομικά ανεξάρτητες, που οι περισσότερες σπουδάζουν, είναι δυνατόν να υπάρχουν κακοποιημένες γυναίκες; Ναι, είναι δυνατόν. Και μπορεί να μην είναι  τα θύματα σήμερα με μώλωπες , με σπασμένα πλευρά αλλά είναι καταρρακωμένα και εξευτελισμένα χάρη της λεκτικής βίας. Κι αυτή ισοπεδώνει όταν ο άντρας δυνάστης την εξευτελίζει. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται σε πολύ παλιά χρόνια, την εποχή των γαιοκτημόνων ή των τσιφλικάδων που η γυναίκα γινόταν εμπόρευμα εκμετάλλευσης. Εργαλείο ικανοποίησης, ένα κούτσουρο χωρίς ψυχή, χωρίς φωνή, με πέτρινο πρόσωπο  του κάθε Μιλτιάδη Κωνσταντινίδη , του ήρωα της  που μεγάλωσε έτσι από τον πατέρα αλλά και του γιου Ιάσονα που μεγάλωσε με τα πρότυπα του πατέρα όπως συμβαίνει και σήμερα. Μας γνωρίζει κι άλλους  ακόμη άντρες που είτε ως πρωταγωνιστές είτε με δεύτερους ρόλους έδωσαν το στίγμα τους στη ζωή της Ερμιόνης,  της Μαρίνας, της Ελισάβετ, της Αρετής, της Στάσας, της Στάθαινας, της Μορφούλας…. Όπως οι αγαπητικοί και εργοδότες όσων πήγαν να δουλέψουν για ένα ξεροκόμματο.  Κι όταν ήρθαν οι σωστοί σύντροφοι στη ζωή τους , γιατί υπήρχαν κι αυτοί, δείλιασαν να ανοιχτούν. Γιατί φοβόταν να ανοίξουν την καρδιά τους.  Πολλοί χαρακτήρες κονταροχτυπιούνται μέσα στις σελίδες του. Άλλοι που με εξόργισαν υπερβολικά κι άλλοι που τους συμπόνεσα.  Γυναίκες που τις λυπήθηκα υπερβολικά για τα χρόνια εκείνα που βίωσαν τα μαρτύρια τους. Κι αυτό σημαίνει πως η συγγραφέας τους ψυχογράφησε τόσο βαθιά ώστε να γίνουν κτήμα μας ή και παραδείγματα προς αποφυγή. Μας μιλά λοιπόν για τις αλήθειες που τις κρατούν μέσα τους χαλώντας ακόμη τις ισορροπίες μέσα τους, για την  τυχόν αποκάλυψη της αλήθειας που τρέμουν γι αυτή. Τελικά γιατί φοβόταν μην αποκαλυφθεί η αλήθεια; Για να προφυλάξουν το γόητρο των θυτών τους ή για  το φόβο μήπως πληρώσουν ένα μεγαλύτερο τίμημα που δεν τις αξίζει; «Ενοχές, μυστικά, ψέματα και ανομολόγητες αλήθειες που δεν έπρεπε να βγουν στο φως της ημέρας. Θα έσκαγαν σαν βόμβες κάτω από το φως του ήλιου, θα κατέστρεφαν ανθρώπους που όχι μόνο δεν έφταιγαν αλλά είχαν ήδη υποστεί τις συνέπειες των ανομολόγητων μυστικών» Τα πολιτικά γεγονότα σε όλα τα χρόνια που εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα δεν έμειναν απόντα από τη ροή του. Αφού αρκετές φορές ήταν μπλεγμένα με τη καθημερινότητα των ηρώων αλλά και τις συμπεριφορές τους. 

Η συγγραφέας με το βιβλίο της, ως παρατηρητής, τα βλέπει με τη δική της οπτική με ψήγματα  λαϊκής φιλοσοφίας ζωής. Μπορεί τελικά η κάθε γυναίκα να παλέψει να ξεφύγει από τη μοίρα της; Να μην υποταχτεί σε κάθε δυνάστη; Να προστατέψει το παιδί της; Να ολοκληρωθεί και να σταθεί στα πόδια της; Να γκρεμίσει τείχη και αδιέξοδα; Να περάσει στο όνειρο και να αφήσει πίσω τους εφιάλτες της; Μπορεί να συγχωρέσει τις αδυναμίες των γονιών που την οδήγησαν εκεί;  Είναι αλήθεια πώς αν δεν σπάσεις τη σιωπή σου, δεν θα  μπορείς να θεραπευτείς από τις Ερινύες που σε κυνηγούν. Η κοινωνία είσαι εσύ, εμείς που τη συγκροτούμε, που κοιτούμε το θύμα σαν να είναι αυτό η αιτία και το βάζουμε στο περιθώριο. «Δεν μπορείς να κρύβεσαι  από τη ζωή μου ψιθύρισε η λογική. Λύσε τον εαυτό σου από εκείνα τα σκοτεινά δεσμά και βγάλτον στο φως…». Η κοινωνία είναι έτσι φτιαγμένη που σε κρίνει κάθε στιγμή. Θα υποκύψεις; Πολλές φορές χαίρεται με τη λύπη σου και στενοχωριέται με τις χαρές σου. Δεν πρόκειται να ευτυχήσεις αν την ακούς. Πολλές φορές βρίσκεις την οικογένεια απέναντι σου αντί να σε στηρίξουν. Με τις δικαιολογίες τις αποθαρρυντικές  «μη χαλάσεις το σπίτι σου... γύρνα στον άντρα σου… τα παιδιά σου δεν τα σκέφτεσαι… στο κάτω κάτω σκέψου τι θα πει ο κόσμος!» Μα ο κόσμος είναι να μιλά και όχι να πράττει. Πότε σε προστάτεψε για να διαλύεις εσύ τη ζωή σου για χάρη του; Γιατί στο κάτω - κάτω ο δρόμος αυτός αφορά αποκλειστικά εσένα και κανέναν άλλο. Για να μην υπάρχει λοιπόν  «ο φόβος που θα σε χαράζει ρυτίδες, να σε στεγνώνει το στόμα και να σου σβήνει το χαμόγελο από τα μάγουλα από τα χείλη», όπως  γράφει η συγγραφέας,  πρέπει να το τολμήσει η κάθε γυναίκα ξεχωριστά.  Θα ήθελα να κλείσω εδώ δίνοντας την ευχή στη συγγραφέα να είναι καλοτάξιδο και οι προτάσεις που καταθέτω, να είναι λέξεις ελπίδας και αισιοδοξίας. Σας το συστήνω…

 «Πρέπει να προσπαθήσεις, να νικήσεις το υπόγειο και το σκοτάδι. Σ΄ αυτή τη προσπάθεια θα μ΄ έχεις δίπλα σου αν το θελήσεις»

 «Όφειλα να βγάλω τις παρωπίδες να δω τα δικά μου λάθη, τις δικές μου αδυναμίες , αυτές που μ’ οδήγησαν στη θέση όπου βρισκόμουν»

«Δεν υπάρχει αδύνατο όταν προσπαθείς λένε. ….Να κάνεις τη σκληρή , την αδιάκοπη προσπάθεια σημαία σου, να τη κρατάς ψηλά και να προχωράς»

«Ρίσκο είναι η κάθε μας μέρα Μαρίνα, ένα ρίσκο είναι ολόκληρη η ζωή. Αυτή είναι η ομορφιά της, γι αυτό πρέπει να τη ζούμε»

Δημοσιεύθηκε στο bookia