Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Ο Άχμαντ πασχίζει να ξεφύγει από τον κλοιό της θρησκείας, της κουλτούρας και των προσταγών του στενού του κύκλου. Με σύμμαχο τον έρωτα που γνώρισε στο πρόσωπο της αγαπημένης του και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου, καταφέρνουν να απελευθερωθούν από τη φυλακή όπου ζούσαν μέχρι τότε, και πιστεύοντας πως έχουν αφήσει πίσω τους το παρελθόν, ονειρεύονται όσα δεν είχαν τολμήσει. Αυτό όμως είναι εκεί και τους καταδιώκει μέσα από τις ενοχές, ώσπου λίγο- λίγο τους κατατρώει την ψυχή.
Ο Άχμαντ που τολμά ν’ αντισταθεί, η Ναντίρα που λαχταρά τη φανταχτερή ζωή, η Σιρούμ που έχει υποταχθεί στη μοίρα, ο Μοχάμεντ που αρνείται τις επιθυμίες του, ανακαλύπτουν ο καθένας χωριστά κι όλοι μαζί τη δύναμη που κρύβεται μέσα τους. Αγγίζουν τ’ αστέρια, ξεχνώντας πως κάποιες φορές καίνε. Μα τι μεγάλο έγινε στον κόσμο με ασφάλεια και προσοχή; Αρκεί ο έρωτας, η φιλία, θάρρος, κι όλα αλλάζουν. Τα πάντα και για πάντα. (οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ένα όμορφο βιβλίο ακόμη έφτασε στα χέρια μου από τις εκδόσεις Πνοή. «Μικροί Θεοί» μιας νέας συγγραφέως που εύχομαι να αγκαλιαστεί από τους αναγνώστες. Αίσθηση μου έκανε ο τίτλος αλλά και το όμορφο εξώφυλλο που σχεδίασε ο εκδότης των εκδόσεων της Πνοής, Δημήτρης Καραναστάσης. Και τα δυο μου κέντρισαν το ενδιαφέρον να αφεθώ και να το απολαύσω.
Μέσα στο πρώτο της βιβλίο 306 σελίδων, η συγγραφέας Αρετή Καμπίτση ιστορεί δυο παράλληλες ζωές που έχουν και οι δυο κεντρικό άξονα την αγάπη και τη δύναμη της που μπορεί να γυρίσει τον κόσμο.. Τοποθετεί τους αναγνώστες παρατηρητές δύο διαφορετικών κόσμων. Η μια αφορά τη ζωή των δυο Μουσουλμανικών ζευγαριών. Του Άχμαντ με τη Ναντίρα και του Μοχάμεντ με τη Σιρούμ οι οποίοι εγκαταλείπουν την μίζερη και δύσκολη ζωή τους στο Σουράνι, κυνηγώντας το όνειρο της ελευθερίας στη πρωτεύουσα με μεγάλες περιπέτειες. Με όποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η φυγή σε μια κλειστή μουσουλμανική κοινωνία. Γρήγορες εικόνες, γρήγορη πλοκή, μικρές προτάσεις, και σκληρές αλλά όμορφες εικόνες που καθιστά το βιβλίο πιο ενδιαφέρον. Μας γνωρίζει τον δύσκολο δρόμο που ακολουθούν προκειμένου να ελευθερωθούν. Θα μπορέσουν όμως να κόψουν τα δεσμά, να διώξουν τους φόβους, να μην έχουν το Κοράνι και τον Παντοδύναμο Θεό που σε κάθε βήμα τους στέκεται ως τιμωρός των πράξεων τους; Θα νιώσουν πραγματικά ελεύθεροι όσο η θρησκεία τους παραμονεύει; Υποταγμένοι στην μοίρα τους που τους έκλεισε ασφυκτικά η πίστη τους. Θα μπορέσουν να χαρούν τον έρωτα τους μακριά από τα μάτια των γονιών αλλά και των όλων των κατοίκων του χωριού; Να πετάξουν από πάνω τους ότι τους φυλάκιζε τόσα χρόνια στον μικρόκοσμο τους; Τα όνειρα έχουν μεγάλο κόστος.
Από την ώρα που γεννιόμαστε κουβαλούμε τα μη και τα πρέπει, τις τύψεις και τις ενοχές. Σε όποια θρησκεία κι αν μας πίεσαν να ασπαστούμε. Μόνο οι φιλόσοφοι μίλησαν για την ελευθερία του ανθρώπου. Μα αυτοί κυνηγήθηκαν γιατί θέλουν ελεύθερο τον άνθρωπο κι όχι δούλο.
Ο Άχμαντ φαίνεται πιο δυναμικός, πιο τολμηρός. Θέλει να αλλάξει τον κόσμο. Αντιστέκεται. Δεν ρίχνει την ευθύνη στους ανθρώπους για τα φυσικά φαινόμενα επειδή αμάρτησαν. Θυμώνει για την μοίρα της μάνας του και κάθε γυναίκας που χειροδικείται. Θέλει τη γυναίκα ανυπότακτη κι αυτό επιθυμεί για την γυναίκα που θα αγαπήσει. Αναρωτιέται «Αν η αγάπη είναι αμαρτία τότε γιατί ο Θεός μας επιτρέπει να την αισθανόμαστε;» Ενώ ο φίλος του ο Μοχάμεντ που μεγάλωσε μαζί του φοβάται, τρέμει τον Θεό, για όλα τα πράγματα στη ζωή, ο Θεός είναι που τα κινεί. Ακόμη και τη συγχώρεση, μόνο ο Θεός είναι άξιος να τη δώσει. «Ο θεός να σε συγχωρέσει για τις σκέψεις που ανακάτεψες στο κεφάλι μου». Μας γνωρίζει τη σχέση αυτών των γυναικών με τους γονείς όπως η θρησκεία τους επιτάσσει., Ο πατέρας τους λάτρευε το χρήμα. Μας γνωρίζει πώς οι άντρες πληρώνουν στον πατέρα προίκα για τη γυναίκα που θα πάρουν. Και γίνεται χτήμα τους. Τους ανήκει και έχουν δικαιώματα στη ζωή τους. Οι περιγραφές των φτωχών τόπων αλλά και της φτώχια τους, είναι λογοτεχνικά γραμμένες χωρίς να κουράζουν τον αναγνώστη. Αντίθετα γίνεται μέρος της ζωής τους. Παρατηρητής όλων.
Κι ερχόμαστε στην ζωή της αφηγήτριας. Στην Ελλάδα του σήμερα. Μπορεί να είναι η ιστορία της κάθε μιας από μας. Που στη προκειμένη δεν ευθύνεται ο Θεός για ότι μας συνέβη αλλά οι αποσκευές που κουβαλούμε στο DNA μας. Που κυνηγά κι αυτή το όνειρο αλλά οι αλυσίδες που είναι δεμένη δεν την αφήνουν να αναπνεύσει, Γραμμένη στον α’ ενικό γίνεται πιο άμεσος. Γράφει σ’ ένα σημείο «Λένε πως ότι κρύβουμε στο ασυνείδητο μας κυνηγά στα όνειρα μας. Το γκρι πάντα ήθελα να είναι μαύρο και το μαύρο σκοτάδι. Είναι από μόνο του τρομαχτικό. Το σκοτάδι είναι το τέλος. Για μένα σημαίνει θάνατος». Η αφηγήτρια μιλά για τον φόβο, γι αυτούς που τη γέννησαν με τον φόβο, τις τύψεις και τις ενοχές. Που «έπρεπε και ήθελε να απαγκιστρωθεί και να λυτρωθεί. Να σπάσει τις αλυσίδες. Να αρνηθεί την υποταγή και να κρατηθεί ζωντανή. Ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει. Να συμβιβαστεί; δεν ήθελε. Μα ο δρόμος της καρδιάς ήταν αυτός που την οδηγούσε στο φως». Στη σελίδα 111 μου άρεσε πολύ η εικόνα που παρομοιάζει την ζωή με γεύσεις. «Γιατί όπως και να το κάνουμε η ζωή είναι γλυκιά σαν τους κόκκους του ροδιού, αλμυρή σαν το αλάτι της θάλασσας, πικρή σαν το πικραμύγδαλο, ξινή σαν το λεμόνι. Όλες τις γεύσεις έχει μαζεμένες.» Και η αγάπη την ίδια γεύση έχει. Αρκεί κάποιος να αγαπήσει και να αγαπηθεί δυνατά. Και οι δυο ιστορίες, είναι γραμμένες για δυο διαφορετικούς κόσμους. Οι αλυσίδες είναι περίπου οι ίδιες. Άλλες πιο σφιχτές και άλλες πιο χαλαρές. Το θέμα είναι αν βάλουμε δύναμη να παλέψουμε με όλα ή υποταχτούμε στη μοίρα μας. Αλήθεια, ποιος καθόρισε την μοίρα όλων των λαών; Ποιος θεός μπορεί να θέλει δούλους τα πλάσματα του;
1. Σελ 207 Είναι μικρός ο κόσμος και δεν έχει χώρο για μεγάλα όνειρα» . Και λέει πιο κάτω «Για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Κι εμείς δεν αλλάξαμε. Δεν τολμήσαμε να το κάνουμε»
2. Σελ 231 « ο άντρας είναι άντρας και η γυναίκα είναι γυναίκα. Είμαστε εμείς κι αυτοί. Χωριστά και μαζί»
Τελικά μπορούμε να αγωνιστούμε για το όνειρο; Να αγαπήσουμε τον άνθρωπο χωρίς να λογαριάζουμε το χρώμα, τη θρησκεία, τις καταβολές του; Να πιστέψουμε τον θεό που κρύβουμε μέσα μας;
Ένα μυθιστόρημα με προβληματισμό, ένταση, συγκίνηση και υπαρξιακά ερωτήματα.
Καλοτάξιδο να είναι!