Μένιος Σακελλαρόπουλος - «Το κορίτσι της Στάχτης» - Εκδόσεις Ψυχογιός

koristista

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη 

«Εδώ είναι οι ρίζες μου, η καρδιά και η ψυχή μου, εδώ τα ιερά και τα όσια μου, εδώ οι μνήμες, οι σκέψεις, το μυαλό μου, συλλογίστηκε, και κίνησε για το σπίτι, τη φωλιά της, τη σκέπη της. Ήταν πια μεγάλη γυναίκα αλλά εκείνο το κοριτσάκι του 1943, το κορίτσι της στάχτης, δεν έφευγε ποτέ από μέσα της.»

 

Καλάβρυτα, μαρτυρικός τόπος! Ποιος δεν γνωρίζει την καταστροφή που προκάλεσαν τα γερμανικά στρατεύματα εκείνον τον Δεκέμβρη του ’43; Που έβαψαν με αίμα τον τόπο ολάκερο; Που δεν έμεινε πέτρα πάνω στην πέτρα; Που σκόρπισαν στάχτη και θάνατος. Ο Μένιος Σακελλαρόπουλος ακόμη μια φορά, όπως τον έχουμε γνωρίσει από τα προηγούμενα βιβλία του, ζωντανεύει όλο αυτό το τραγικό κομμάτι της ιστορίας μας μέσα από τα μάτια μια γυναίκας που έζησε η ίδια εκείνη την κόλαση. Μέσα από τη λογοτεχνική του πένα, σκαλίζει τη μνήμη σε όσους τα έζησαν αλλά και μαθαίνει στους νεότερους, όλο αυτό το θανατικό μέσα από μια αληθινή, σπαρακτική ιστορία με φόντο τα ισοπεδωμένα Καλάβρυτα. Η Βίβιαν Στεφάνου, η αληθινή ηρωίδα του βιβλίου διηγήθηκε στον συγγραφέα όλο το οδοιπορικό της και εκείνος, με την ιδιότητα του δημοσιογράφου, μα πρώτα του λογοτέχνη, έβαλε τη μαεστρία της πένας του για να καλύψει τα κενά της ιστορίας. Από τα Καλάβρυτα, μας πηγαίνει στο Σύδνεϋ, στην Αθήνα, στο Λονδίνο, στην Πάτρα, επιστρέφοντας στο τέλος στην πατρίδα της. Μας προσφέρει υπέροχες στιγμές ανάγνωσης με τις σκληρές παραστατικές εικόνες και περιγραφές του. Πως αλλιώς να περιγράψεις έναν πόλεμο, την ορφάνια, την πείνα; Πώς αλλιώς να δώσεις τον πόνο μιας κοινωνίας, σημαδεμένης από τις στάχτες και το αίμα, τον σπαραγμό των μανάδων που απόμειναν πίσω όταν οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τους οχτακόσιους άνδρες του χωριού και τους εκτέλεσαν όλους; Μόνο δεκατρία άτομα σώθηκαν καταπλακωμένα από τα πτώματα των συγχωριανών τους. Για να μη ξεχνούμε, υπεύθυνος της σφαγής ήταν ο υποστράτηγος Καρλ φον λε Ζουίρ. 

Η Παρασκευούλα μόλις πεντέμισι χρόνων, κρύβεται με τ’ αδέλφια της στο βουνό, δυο μερόνυχτα περπατούν θρηνώντας τον πατέρα τους που σκότωσαν οι Γερμανοί αποχωρώντας από την Ελλάδα. Έπρεπε να αφήσουν το στίγμα τους. Η Αρχοντούλα, η μάνα τους, έμεινε με εννιά παιδιά. Ποιο να πρωτοπρολάβει να του δώσει δύναμη να συνεχίσει; Πάνω στην απόγνωση, έρχεται ο Μητροπολίτης που ζητά από τις οικογένειες να δώσουν παιδιά για υιοθεσία στην Αυστραλία. Η Παρασκευούλα σηκώνει το τρεμάμενο χεράκι της και φωνάζει: «Εγώ θα πάω στην… Αστραλία, εγώ!» Το αεροσκάφος Ντακότα με το όνομα «Αέρας» ήταν αυτό που τη μετέφερε στη νέα ζωή. Σε άτεκνους ομογενείς που της δίνουν όλη την αγάπη και τα εφόδια να προχωρήσει στη ζωή και σε μια λαμπρή καριέρα. Η Παρασκευούλα γίνεται Βίβιαν και από παιδούλα γίνεται μία θελκτική γυναίκα, μορφωμένη, που θα ζήσει στην Αυστραλία μέχρι τα είκοσι πέντε περίπου της χρόνια. Παρά τα χρόνια που είναι μακριά από την πατρίδα της, οι εφιάλτες έχουν καταχωνιαστεί μέσα της και τη στοιχειώνουν. Και παρόλο που η ζωή της ήρθε όπως την επιθυμούσε, πραγματοποιώντας τους στόχους και τα όνειρά της, με πείσμα και ακλόνητη θέληση, οι πληγές δεν έχουν κλείσει, τα φαντάσματα την κυνηγούν και το μόνο αντίδοτο είναι η επιστροφή στα πατρικά χώματα. Οι ανατροπές πολλές, άλλες ευχάριστες κι άλλες δυσάρεστες. 

Η δύναμη ψυχής της Βίβιαν Στεφάνου μου έδωσε την ελπίδα, με συγκίνησε, γι αυτό και διάβασα το βιβλίο μέσα σε τρεις μέρες και δεν ήθελα να το αφήσω από τα χέρια μου. Δίνει σε όλους μας, μέρος της δύναμης της, για να αντέχουμε και να μη λιγοψυχούμε. Πως ο άνθρωπος αντέχει και παλεύει μέσα από όλες τις αντιξοότητες. Δεν ξέρω αν υπάρχει πιο τρανταχτό παράδειγμα από αυτό που ζήσαμε διαβάζοντας το «Κορίτσι της στάχτης»; Τι να πω για τους ήρωες του βιβλίου, που αν και αληθινοί, τους ένιωσα ως μέλη της οικογένειας μου. Την Αρχοντούλα, υπόδειγμα μάνας που έσφιξε τα δόντια κι άντεξε ν’ αναθρέψει τα παιδιά της και να τα σπουδάσει. Ποια μάνα που έζησε την καταστροφή, θα έδινε την ευχή της στο παιδί της να σπουδάσει και να δουλέψει στη Γερμανία; Αφού και σήμερα, αρκετούς μας ενοχλεί να στείλουμε τα παιδιά μας σ’ αυτούς που κατέστρεψαν τη χώρα μας. Τι να πω για τους γονείς που υιοθέτησαν την Παρασκευούλα και της έδωσαν αγάπη; Συγκινητικό ήταν ακόμη και το αντάμωμα των αδελφών που της στάθηκαν, σαν να μη πέρασαν είκοσι πέντε χρόνια από τον χωρισμό τους. Αλλά και ο γάμος της που δίνει την ελπιδοφόρα νότα σ’ όλο το βιβλίο. Το μήνυμα που πήρα; Για όλους έρχεται η άσπρη μέρα αν πραγματικά αγωνιστούν στη ζωή τους. 

Είναι ένα δυνατό βιβλίο που πρέπει να το διαβάσουν όλοι νιώθοντας το αντιπολεμικό μήνυμα, που θα αφυπνίσει τους νεότερους για τα εγκλήματα των ναζί. Πότε αλήθεια θα διδαχτούν στα σχολεία το τι έγινε στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο και στους άλλους μαρτυρικούς τόπους; Πότε θα εξαφανιστεί το σύμβολο των Ες Ες από την οικουμένη και ο κόσμος θα βάλει στο περιθώριο όλους τους απογόνους τους; Καλοτάξιδο το «Κορίτσι της στάχτης» κύριε Σακελλαρόπουλε και ειλικρινά χαίρομαι για τα ταξίδια στην ιστορία που μας προσφέρετε κάθε φορά. 

«Κρατούσε ένα καλογυαλισμένο κράνος, απλώς σκονισμένο αλλά σε εξαιρετική κατάσταση έπειτα από τόσες δεκαετίες. Κι όπως το κρατούσε, το αίμα της πάγωσε ξανά. Πάνω αριστερά υπήρχε το σύμβολο των Ες Ες, της πιο φονικής μηχανής που πάτησε στη γη»,