Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Τον Θανάση Σκρουμπέλο τον γνωρίζω συγγραφικά από τα « Μπλε καστόρινα παπούτσια» . Από τότε τον παρακολουθώ σε ότι εκδίδει γιατί μου αρέσει η θεματολογία αλλά και η γραφή του. Τα πιο γνωστά βιβλία του είναι «Τα φίδια στον Κολωνό», «Bella Ciao» «Mαύρος Μακεδών», «Οι κόκκινοι βαρκάρηδες» και οι νουβέλες Η ιστορία της Βέλβετ Παλμ και «Η κόρη του Οιδίποδα» Όλα από τις εκδόσεις Τόπος.
Για όσους δεν έχουν την τύχη να τον γνωρίζουν, εκτός από συγγραφέας, είναι γνωστός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Σπούδασε Καλές Τέχνες (χαρακτική και αγιογραφία) στην Αθήνα και κινηματογράφο στο Λονδίνο, με υποτροφία της ∆ιεθνούς Αμνηστίας, ως διωκόµενος από τη δικτατορία. Η τέχνη της σκηνοθεσίας διακρίνεται αισθητά σε όλα του τα βιβλία, θαρρείς ότι περνά από τα μάτια του αναγνώστη ολόκληρη κινηματογραφική ταινία. Οι ήρωες του δυναμικοί, κάποτε ευαίσθητοι, και προπάντων ανθρώπινοι. Τους μπόλιασε με χαρακτηριστικά αξιοπρέπειας, σεβασμού, δικαιοσύνης, εκδίκησης, αξιών που σπανίζουν σήμερα. Δεν ξέρω ποιοι είναι οι αληθινοί και ποιοι οι μυθοπλαστικοί ήρωες, αλλά αυτό ακριβώς είναι η επιτυχία του συγγραφέα. Σίγουρα, παντού υπάρχει κάτι από τα βιώματα του συγγραφέα, γι' αυτό το καθιστά ξεχωριστό .
Το χρονικό πλαίσιο που κινείται το νέο του βιβλίο, η «Κατίνα Μπέλο», είναι από τον Μεσοπόλεμο, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περνά στη μεταπολεμική Ελλάδα και καταλήγει ως επίλογο, το 1980. Από τον Κολωνό λοιπόν φεύγει η Κατίνα και φτάνει στην επαναστατημένη Βαρκελώνη του 1936, επιβιώνει στα χιτλερικά εργαστήρια ευγονικής, το Άουσβιτς και ξανά, το 1957, στον Κολωνό, στις “αρχαίες γειτονιές του κόσμου”, όπως γράφει στο οπισθόφυλλο.
Τη βλέπουμε να ζει στην Ελλάδα την αμερικανοκρατία, την άνοιξη της Ε∆Α και το σκοτάδι της απριλιανής χούντας.Η ηρωίδα, η Κατίνα Μπέλο ή Σιμόνη Μέλχιο, το πραγματικό της όνομα, διωκόμενη ως Εβραία αλλά και ως αριστερή, έζησε την έκρηξη και την ήττα της ελευθερίας στην Ισπανία αλλά και τη φρίκη του φασισμού. Έζησε το μεγάλο πλιάτσικο ζωών και περιουσιών στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Το όνομα της υπήρχε στη λίστα των καταζητούμενων «εγκληματιών» της κατοχής ενώ βρισκόταν στο Άουσβιτς, στο μπλοκ 10. Την Κατίνα σε όλο το βιβλίο τη βλέπουμε να μάχεται και να ζητά δικαιοσύνη. Αλήθεια; Πόσο εύκολο ήταν για την Κατίνα να μη ζητήσει εκδίκηση μετά από τόσα βασανιστήρια, που τράβηξε; Που η ζωή της ήταν στην κόψη του ξυραφιού μεταξύ ζωής και θανάτου; Πίστευε αλήθεια ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη; .Σε αντίθεση με αυτήν, ο σύντροφός της Αλβέρτος ζητούσε διακαώς την εκδίκηση, τον θάνατο των δωσίλογων και φυσικά του Μαξ Μέρτεν, του εγκληματία πολέμου που έστειλε χιλιάδες κόσμο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Πρωταγωνιστής μεταξύ άλλων είναι ο Ζαχαρίας ή Ζίκο για τους ομοεθνείς. Ο Ζαχαρίας δεν γνωρίζει τις ρίζες του, πως είναι δηλαδή και ο ίδιος Εβραίος στην καταγωγή. Δεν μπορούσε να φανταστεί πως πίσω από μια απλή νοικοκυρά που μένει στον Κολωνό και ράβει για να ζήσουν, κρύβεται μια φλογερή αγωνίστρια που αγωνίζεται κρυφά και βοηθά στον αγώνα της λευτεριάς. Ο Ζαχαρίας ανακαλύπτει την ιστορία όχι μόνο των Ελλήνων Εβραίων, αλλά της Ελλάδας και της Ισπανίας. Μένει άφωνος σε όσα διαβάζει στα γραπτά της και νιώθει υπερήφανος για τη μάνα του, τον πατέρα που δεν γνώρισε, κι όλους όσους αγωνίστηκαν μαζί τους. Δίπλα στους ήρωες περνούν πρόσωπα υπαρκτά στην Παγκόσμια λογοτεχνία αλλά και την ιστορία. Όπως ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Αντόνιο Μασάδο, ο στρατηγός Σαράφης, ο Κώστας Βάρναλης, ο Ντάριο Φο και η Φράνκα Ράμε. Φυσικά δεν απουσιάζει από την ιστορία και η εφημερίδα Αυγή όπου η Κατίνα Μπέλο έστελνε τα άρθρα της για να αφυπνίζει τον ελληνικό λαό.Οι άλλοι ήρωες θα συστηθούν μαζί σας κατά την ανάγνωση.
Ο αναγνώστης θα γνωρίσει γεγονότα που δεν γνώριζε, θα ριγήσει διαβάζοντας τα βασανιστήρια στο Άουσβιτς αλλά θα θαυμάσει και τη δύναμη των ηρώων του βιβλίου που έσφιξαν τα δόντια ώστε να ζήσουν και να τα μεταφέρουν στις νεότερες γενιές. Θα θυμώσει, αν δεν το γνωρίζει, που οι δοσίλογοι βρέθηκαν πίσω από υπουργικούς θώκους, σε θέσεις στο δημόσιο, με μεγάλες περιουσίες, με αξιώματα και φυσικά αξιότιμα μέλη στην ελληνική κοινωνία. Ενώ οι αριστεροί και οι Εβραίοι, έχασαν τα πάντα και ήταν περιφρονημένοι. Μια ζωή ηττημένοι, μια ζωή σταμπαρισμένοι.
Μέσα σε 226 σελίδες ο συγγραφέας Θανάσης Σκρουμπέλος αποτύπωσε την ιστορία της Κατίνας Μπέλο και όλης της φυλής της, με την οικονομία του λόγου που απαιτείται, δίνοντας τα καίρια μηνύματα που θέλει να λάβει ο αναγνώστης. Κάποιοι καχύποπτοι μπορεί να πουν ότι ο Θανάσης Σκρουμπέλος το έγραψε επηρεασμένος από τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις. Γι’ αυτό προσωπικά μου άρεσε το βιβλίο. Γιατί τόσα χρόνια η ιστορία γράφεται από τους νικητές στα σχολικά εγχειρίδια. Δεν θα φτάσουν ποτέ οι γνώσεις για τα χρόνια της γερμανικής κατοχής, της χούντας και του Πολυτεχνείου. Ας γραφτεί επιτέλους η ιστορία και από τους ηττημένους, όπως ακριβώς έγινε. Ηττημένοι δεν είναι άλλωστε αυτοί που αγωνίστηκαν για τη λευτεριά κι ας έχασαν τις μάχες κατά του φασισμού αλλά αυτοί που προσκύνησαν τη γερμανική μπότα. Ας μάθουν οι νέες γενιές, μέσα από τη λογοτεχνία, όλα αυτά τα γεγονότα γιατί η λησμονιά και η άγνοια βοηθούν στην επάνοδο του φασισμού. Το οφείλουμε στην Κατίνα Μπέλο και όλους όσους έπεσαν θύματά του.
Ακόμη μια φορά, ο Θανάσης Σκρουμπέλος έγραψε ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα. Καλή ανάγνωση και πιστεύω πως το βιβλίο αυτό θα είναι τροφή για σκέψη. Καλοτάξιδο να είναι..