«Η περιπλάνηση ξεκίνησε. / Κινούμαι στην επιφάνεια. / Οι πρώτες απάτες αποκαλύπτονται…».
«Στο σώμα / Το-σώμα- / Υλικό για παρατήρηση / Δεν έχω παράπονο/Αλίμονο / Αυτό ξαναγυρνά / Όσο πιο κακοποιημένο τόσο καλύτερο».
Τον Θάνο Γώγο τον γνώρισα στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «Γραβάτα δημοσίας αιδούς», του έτερου Ποιητή της Λάρισας, Δημήτρη Π. Κρανιώτη. Τον γνώριζα ως συνεκδότη του λογοτεχνικού περιοδικού «Θράκα» καθώς και των ομώνυμων εκδόσεων αλλά και συνεμπνευστή του Πανθεσσαλικού Φεστιβάλ Ποίησης. Μου άρεσε η άποψη του για την Ποίηση και τα είπαμε στο περιθώριο της παρουσίασης……
Θάνο Γώγο σ’ ευχαριστώ για την συνέντευξη που μου παραχωρείς για το Bookia… Η Ποίηση στη Περιφέρεια. Τι είναι για σένα η Ποίηση και πώς μπορεί να αναπνεύσει στη Λάρισα όπου ζεις;
Εγώ ευχαριστώ. Είναι πολλά η ποίηση για μένα που δεν μπορώ να τα καταλάβω ακόμα. Θα συμφωνήσω με τους ποιητές που πιστεύουν το όχι τόσο ρομαντικό, πως η ποίηση είναι πρώτα γλώσσα, όπως η φωτογραφία είναι πρώτα εικόνα. Είναι και μια διαφορετική επικοινωνία. Μέσω της γλώσσας που όλος ο κόσμος μιλά, ο ποιητής δημιουργεί μια άλλη, πιο κοντά στην αισθαντικότητα, στην ουσία, χωρίς να μπορεί να μεταφραστεί απόλυτα αλλά να μπορείς να φέρεις σαν δημιουργός ή να πλησιάσεις σαν αναγνώστης κοντά στην αισθητική της.
Η Λάρισα ξανά, υπήρξε και με το περιοδικό “γραφή” και τον κύκλο του (Κώστας Λάνταβος, Θωμάς Ψύρρας, Λίνα Καράμπα κ. α) χρόνια πριν, λογοτεχνικό κέντρο και όχι περιφέρεια. Σήμερα είναι μια πόλη κοντά στην σύγχρονη ποίηση. Έχει καλούς ποιητές, πολλές ποιητικές-δράσεις εκδηλώσεις και σημαντικοί ποιητές, ιδιαίτερα της νέας γενιάς, την επισκέπτονται συχνά. Αν υπήρχε ποιητικό οξύμετρο η Λάρισα θα είχε καλές μετρήσεις.
Η ποιητική σου σύνθεση η «Γλασκώβη» έχει εκδοθεί από τις δικές σας εκδόσεις. Ποίηση που μπλέκεται αρμονικά με μια φανταστική επιστολογραφία. Τι συμβολίζει ο τίτλος και ποια συναισθήματα, ποια μηνύματα θέλεις να μεταφέρεις στους αναγνώστες σου;
Αν και…οφείλω να ομολογήσω πως κάποτε…
υπήρξαμε αριθμοί
και πράξεις σύνθετες
μα αφαιρεθήκαμε ξανά και ξανά
δεν άργησε η μέρα που μείναμε χωρίς πρόσημο.
Η Γλασκώβη είναι ένα βιβλίο που η πρώτη ύλη γράφηκε σε λιγότερο από 40 μέρες και διορθώθηκε τουλάχιστον για 3 χρόνια. Ονομάστηκε Γλασκώβη γιατί οι πρώτες του σελίδες είναι μια επιστολή από τη Γλασκώβη, μετά η πόλη δεν ξανααναφέρεται. Είναι ποιητική σύνθεση, θα μπορούσα να σκεφτώ τη Γλασκώβη και σαν ποιητικό μυθιστόρημα, μπλέκεται ποίηση και πεζό.
Ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που δε μιλά τόσο για την αστάθεια, αλλά μιλά η αστάθεια. Είναι μια ιστορία αγάπης και καταστροφής και σίγουρα περιπλάνησης χωρίς gps στους δρόμους που το μυαλό των ηρώων παρορμητικά επιλέγει. Έχει εξαντληθεί και δεν κυκλοφορεί 2 χρόνια τώρα. Θα βγει όμως η 2η έκδοση σύντομα.
«Η μεταιχμιακή χαρά» από τις εκδόσεις Φαρφουλά είναι η πρώτη ποιητική συλλογή σου. Μια ακόμη αφυπνιστική συλλογή;
(πολεμικό ανακοινωθέν)
Ο κύριος Γώγος
εχτές βράδυ
πάλι
εθεάθη
αλλόφρων
να πετά
αναγαλλιασμένος
με ρούμι
σφυρίζοντας
αδέσποτους σκύλους
Προσπαθούσε λέει να μάθει
πώς αποχαιρετούν τις γυναίκες.
Η μεταιχμιακή χαρά είναι το πρωτόλειο μου. Ευχαριστώ πολύ τον Διαμαντή Καράβολα που με εμπιστεύτηκε και ήμουν τυχερός που γνώρισα ανθρώπους σαν και αυτόν στα πρώτα μου λογοτεχνικά βήματα. Για το βιβλίο τώρα, είναι πολύ επηρρεασμένο από τον υπερρεαλισμό που αγαπώ και μικρός τον αγαπούσα ακόμα πιο έντονα. Σήμερα προσπαθώ να κρατήσω στοιχεία του, να τα συνδιάσω με το συνειδητό. Θεωρώ πως για να αντικατροπτίζει η τέχνη τη ζωή, πρέπει να υπάρχει και το ασυνείδητο μέσα σε κάθε έργο. Όπως υπάρχει και επηρρεάζει πολύ κάθε ζωή.
Διακρίνω και στις δυο ποιητικές σου συλλογές μια βουτιά στην αυτογνωσία. Συγχρόνως δεν χαρίζεσαι. Δεν κάνεις συναισθηματικές εκπτώσεις πουθενά. Υπάρχει το κοινό που θα αποδεχτεί αυτή τη βουτιά στα εσώψυχα;
Και όμως αλλάζω πολύ συχνά κάτι ενάντια στην αρχική μου σκέψη, διορθώνω πάρα πολύ. Προσπαθώ να αφιερώνομαι εγώ στο έργο, όχι το έργο σε εμενα για την ψυχοθεραπεία μου. Το ότι αυτό δεν φαίνεται, μου δίνει χαρά, ότι ίσως κάνω καλή δουλειά.
Τελικά τι προσδοκά η νέα γενιά των ποιητών; Ρίχνει ευθύνες στη προηγούμενη γενιά που τα θαλάσσωσε και σας τη παραδίνει ολίγον διαλυμένη ή δίνει προτάσεις για το επόμενο βήμα;
Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι ποιητές-ιες και οι περισσότεροι διατηρούμε και πολύ καλές προσωπικές σχέσεις. Αλληλοεπιδρούμε, συνεργαζόμαστε, προβληματιζόμαστε και πιο πολύ πειραματίζομαστε, δεν φοβόμαστε να λερώσουμε τα χέρια μας. Προσπαθούμε να χαράξουμε τον δικό μας δρόμο πιστεύω, χωρίς να ρίχνουμε ευθύνες στην προηγούμενη γενιά ή να κρεμόμαστε από αυτή. Η νέα γενιά ποιητών μπορώ να πω πως χαρακτηρίζεται από ποιότητα όπως επίσης από πολυφωνία. Οι προτάσεις ειναι υπό διαμόρφωση, υπό αμφισβήτηση και από αυτούς που τις γεννούν. Συμφωνώ με τον καθηγητή Βασίλη Λαμπρόπουλο πως η ρευστότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της.
Συνεκδίδεις τις εκδόσεις και το περιοδικό «Θράκα» με τον Στάθη Ιντζέ. Σε μια εποχή που μας έχει αλλοτριώσει η τεχνολογία και η πεζή καθημερινότητα μπορούν να αντέξουν αυτές οι εκδόσεις στην εποχή της κρίσης;
Στη Θράκα, ο Στάθης ασχολείται περισσότερο με τις εκδόσεις και εγώ πιο πολύ με το περιοδικό και τις εκδηλώσεις του. Για τα πάντα συναποφασίζουμε. Και εγώ και ο Στάθης Ιντζές πιστεύουμε ακόμα πως το χαρτί δεν μπορεί να αντικατασταθεί με μια ψηφιακή έκδοση. Από τη μυρωδιά του βιβλίου μέχρι και την απόλαυση της ανάγνωσης. Αυτό δε σημαίνει πως είμαστε ενάντια στη τεχνολογία. Το αντίθετο, λειτουργούμε καθημερινά με αναρτήσεις την ηλεκτρονική θράκα και έχουμε κάνει και κάποιες ψηφιακές εκδόσεις. Το να εκδίδεις ποίηση πάντως, οικονομικά ήταν δύσκολο και δεκαετίες πίσω. Επιμένουμε.
Γνωρίζοντας τον εκδοτικό χώρο, θέλω να σε ρωτήσω κάνοντας τον συνήγορο του διαβόλου. Τα βιβλία των Ελλήνων δημιουργών τα εκδίδετε σύμφωνα με τις δικές σας επιλογές ως προς τη θεματογραφία ή όπως γίνεται συνήθως σε μικρούς εκδοτικούς οίκους εκδίδετε και μερικά που δεν σας αντιπροσωπεύουν για καθαρά επιχειρηματικούς και βιοποριστικούς λόγους;
Δεν εκδίδουμε τίποτα το οποίο θεωρούμε πως δεν πληρεί τα λογοτεχνικά μας κριτήρια. Πολλές φορές είναι θέμα αισθητικής. Ποτέ όμως δε θα εκδώσουμε παραλογοτεχνία.
Οι εκδόσεις Θράκα ίδρυσαν το Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης. Τελικά παράγουμε τόσους πολλούς ποιητές ώστε να μπορεί να σταθεί ένα τέτοιο φεστιβάλ κι αν γίνεται κάποιος διαγωνισμός που θα επιλεχθούν τα καλύτερα ποιήματα θα διαβαστούν.
Το Πανθεσσαλικό ιδρύθηκε πριν τη θράκα. Ένα μήνα μετά, οι ίδιοι λογοτέχνες δημιουργήσαμε την ηλεκτρονική θράκα, λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η έντυπη θράκα και εκδώσαμε και το πρώτο μας βιβλίο. Το φεστιβάλ εδώ και 5 χρόνια οργανώνεται από τη θράκα.
Στο φεστιβάλ οι συμμετέχοντες έχουν λάβει πρόσκληση από το περιοδικό. Καλούμε κάθε χρόνο ποιητές με καταγωγή από τη Θεσσαλία (ή διαμονή) και από κάποια τιμώμενη περιοχή της Ελλάδας (πάλι με καταγωγή ή διαμονή). Έχουν προσκληθεί ποιητές από Βέροια, Δυτική Μακεδονία, Καβάλα, Δράμα, Νησιώτες, Πελλοπόνησο, στα 6 χρόνια ζωής που μετρά το Φεστιβάλ. Οι προσκλήσεις γίνονται σε ποιητές με αναγνωρισμένο έργο, αλλά επίσης δίνουμε βήμα και σε νέους, ακόμα μερικές φορές και σε νέους-ες ποητές-ιες που έχουν μόνο λίγες δημοσιεύσεις και κανένα βιβλίο. Αρκεί να δούμε πως υπάρχει ταλέντο και διάθεση για δουλειά. Στη θράκα ήταν είναι και θα είναι στόχος η ανάδειξη νέων αξιόλογων φωνών. Οι προσκλήσεις και αυτές όμως, γίνονται πάλι με λογοτεχνικά κριτήρια. Δηλαδή δεν γεμίζουμε το φεστιβάλ απλά με συμμετοχές. Πρεπει να υπάρχει ή έργο ή ορίζοντας προσδοκίας. Τα βρίσκουμε και τα δύο.
Φέτος το Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο που μας πέρασε. Θα γίνει και την επόμενη χρονιά, πότε και με ποιο θέμα αν μπορούμε να το ανακοινώσουμε;
Φυσικά και θα γίνει, πάντα κοντά στην Παγκόσμια ημέρα ποίησης (21 Μαρτίου) και ευελπιστούμε για πρώτη φορά να καλέσουμε ποιητές από το εξωτερικό. Το πιο πιθανό είναι να γίνει με την συμμετοχή νέων ποιητών-ιών από Κροατία και Σλοβενία.
Πώς πρέπει για σένα να είναι τεχνικά ένα ποίημα; Δυο σελίδων που χάνεσαι το νόημα τους ή με λίγες λέξεις να δώσεις την ουσία".
Προτιμώ ένα ποίημα να είναι αφαιρετικό. Να δημιουργεί εικόνες από τη δράση. Να έχει ταχύτητα, ροή. Όχι πολλά επίθετα, επεξηγήσεις κτλπ. Δηλαδή όχι μασημένη τροφή. Το ποίημα θέλω να ανοίγει όχι να περισσεύει. Η έκταση του αν έχει αυτα τα χαρακτηριστικά δε με ενοχλεί. Απλά όσο μεγαλώνει το εγχείρημα δυσκολεύει.
Πιστεύεις το Bookia προβάλλει τους συγγραφείς-ποιητές και τα έργα τους;
Φυσικά και είναι από τα ελάχιστα μέσα αν όχι το μόνο, που καλύπτουν και δημοσιογραφικά τα δρώμενα στο χώρο του βιβλίου.
Όλοι οι Έλληνες γράφουμε. Τελικά είμαστε όλοι Ποιητές; Μήπως είναι βαριά η λέξη Ποιητής και είναι ικανή η ματαιοδοξία μας να μας αυτοχαρακτηρίσει ποιητές χωρίς να μας αναγνωρίσει το αναγνωστικό κοινό;
Σίγουρα δεν είναι όλοι οι Έλληνες ή όσοι γράφουν ποιητές. Μερικοί ποιητές αποφεύγουν να το λένε, δε μου αρέσει αυτό, δείχνει ανασφάλεια ή τεχνητή ταπεινότητα. Είναι αν το σηκώνεις ή όχι, να το πω απλά. Αν δε το σηκώνεις εσύ θα ξεγελάς κάποιους και τον εαυτό σου και άλλοι θα γελούν μαζί σου. Κάποιοι είναι ποιητές, κάποιοι όχι, απλα προσπαθουν να γραψουν ποίηση. Η εικόνα του ποιητή στην κοινωνία, συνδέεται πολλές φορές με τη γραφικότητα. Η έλλειψη κριτικών συμβάλλει σε αυτό, γιατί οι περισσότερες κριτικές είναι φιλικές παρουσιάσεις. Αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Και αλλάζει πρώτα με τα καλά ποιήματα, και την “ανάληψη ευθήνης” τους.
Κλείνοντας τη κουβέντα μας, ευχαριστώντας σε, θα ήθελα να μου πεις αν είσαι αισιόδοξος για το μέλλον που ξημερώνει...
Στην ποίηση είμαι, πιστεύω σε αυτη τη γενιά. Δεν είμαι κοινωνικά αισιόδοξος, ποτέ δεν ήμουν. Οι αξίες μου πάντα ήταν διαφορετικές από αυτές της κοινωνίας, από αυτές των πολιτικών κομμάτων και πριν την κρίση. Προσπαθώ να είμαι κοντά με αυτούς που αγωνίζονται πολύ για ένα διαφορετικό αύριο, με κύριους αξονες του, την ισότητα, την αλληλεγγύη, την δημιουργία, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία. Και όταν έχεις συνείδηση το πόσο μακριά είναι αυτό, δε μπορείς να είσαι αισιόδοξος. Με παρηγορεί όταν σκέφτομαι πως οι ωραίες, οι ελευθεριακές ιδέες, χρειάζονται φορείς και στις δύσκολες εποχές, για να ευδοκιμήσουν κάποτε. Οπότε όλα δεν ειναι μάταια. Σε ευχαριστώ και εγώ και ευχαριστώ και το Bookia για τη φιλοξενία της κουβέντας μας.
Πραγματικά χάρηκα με την γνωριμία μου με τον Θάνο Γώγο. Από τους νέους Ποιητές που με την πένα του στηλιτεύει, δρα, αναζητά, δημιουργεί Ποίηση. Καλοτάξιδες οι ποιητικές συλλογές. Καλή συνέχεια στην "Θράκα" και στο Πανθεσσαλικό φεστιβάλ Ποίησης.