Ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχωρείτε για λογαριασμό του Bookia, που στηρίζει το βιβλίο και προβάλλει τους δημιουργούς του. Πριν 25 χρόνια ξεκινήσατε να βρίσκετε το υλικό του ξεχωριστού αυτού βιβλίου που εκδόθηκε φέτος. Ποια ήταν η ανάγκη να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι;
Νίκος Μπατζαλής: Η ανάγκη γεννήθηκε, απ' τις ανησυχίες για την καταγραφή της διαλέκτου που κληρονομήσαμε και χάνεται από γενιά σε γενιά.
Κώστας Χηνάς: Για να μη χαθούν, στο σκοτεινό ποτάμι της λήθης κι άλλα κομμάτια της Ιστορίας μας, άρχισα με σεβασμό, να συλλέγω και να καταγράφω αληθινές ιστορίες.
Γκογκί σημαίνει μνήμη. Πιστεύετε πως χωρίς το παρελθόν, δεν μπορεί να υπάρχει παρόν και μέλλον;
Νίκος Μπατζαλής: Λένε ότι : Λαός που δε γνωρίζει την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τον παγκόσμιο λαό των ρομά-τσιγγάνων. Με αρνητικές συνέπειες βέβαια.
Κώστας Χηνάς: Είναι η απόλυτη αλήθεια. Γι' αυτό προσπαθήσαμε να καταγράψουμε αλήθειες και γεγονότα, έτσι όπως δεν έχουν ξαναδοθεί στο παρελθόν.
Έχει καταγραφεί άλλο βιβλίο για την ιστορία των Ρομά σε όλες τις χώρες, όπου υπάρχουν τσιγγάνικες κοινότητες;
Νίκος Μπατζαλής: Σύμφωνα με την παγκόσμια ιστοσελίδα "Romani Cib", κάτι παραπλήσιο, έχει γραφτεί απ' τον μεγάλο Ινδό συγγραφέα Janardhan Pathania. Στη μορφή του ΓΚΟΓΚΙ-ΜΝΗΜΗ (Ιστορία, Γλώσσα, γραμματική, αληθινές ιστορίες), είναι το πρώτο στην Ευρώπη. Ίσως και το πρώτο στον κόσμο.
Κώστας Χηνάς: Σίγουρα έχουν προηγηθεί αξιόλογες εκδόσεις Πανευρωπαϊκά. Όμως το ΓΚΟΓΚΊ-ΜΝΗΜΗ, έχει τις προδιαγραφές να γίνει "το διαβατήριο", για να μάθεις τον κόσμο των τσιγγάνων.
Η άγνοια της ιστορίας σας από τον Ελληνικό λαό φέρνει τον φόβο, τον ρατσισμό και την προκατάληψη. Για πείτε μου, κάνοντας τον συνήγορο του διαβόλου, υπήρχε κάποια κίνηση από τη μεριά των Ρομά ώστε να αλλάξει αυτή η εικόνα όπως σήμερα μ’ αυτό το υπέροχο βιβλίο;
Νίκος Μπατζαλής: Ισχύει!! Η άγνοια φέρνει φόβο κι ενισχύει το ρατσισμό. Πρέπει επιτέλους τα παγκόσμια ΜΜΕ να προβάλουν τα θετικά πρότυπα των τσιγγάνων.
Κώστας Χηνάς: Υπάρχουν τεράστιες προσπάθειες, τα τελευταία 50 χρόνια. Τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην πατρίδα μας. Στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια η Πανελλαδική Ομοσπονδία, Ελλάν Πασσέ, δίνει καθημερινές μάχες. Καθηγητές Πανεπιστημίου, Γιατροί, Δικηγόροι, Επιμελήτριες Κοινωνικής Πρόνοιας, με τη στάση ζωής τους, δείχνουν την όμορφη εικόνα των Ελλήνων τσιγγάνων.
Θεός, Ανθρωπιά και Αδελφοσύνη. Οι τρεις λέξεις που ακολουθούν τους Έλληνες τσιγγάνους στο διάβα της Ιστορίας. Η θρησκεία και η Πατρίδα είναι οι αξίες που πιστεύετε ακλόνητα και δεν τις προδώσατε ποτέ. Για πείτε μου: γιατί να μη βγαίνει αυτή η πίστη προς τον κόσμο και να γνωστοποιούνται μόνο οι παραβάσεις μιας μερίδας τσιγγάνων που σίγουρα δεν καθρεφτίζει όλη την κοινότητα;
Νίκος Μπατζαλής: Δυστυχώς ο πολύς κόσμος, πανεύκολα "τσουβαλιάζει" ανθρώπους και καταστάσεις. Όχι μόνο τους Έλληνες τσιγγάνους.
Κώστας Χηνάς: Είναι τρεις έννοιες που κάνουν θόρυβο, αλλά αφήνουν να μιλήσουν τα συναισθήματα και οι εικόνες.
1922 και 1944. Δυο ημερομηνίες που σας στιγμάτισαν ως φυλή και γράφονται αναλυτικά μέσα στο Γκογκί. Γιατί τόσο κυνηγητό λοιπόν σήμερα που υποτίθεται ότι ως λαός είμαστε πιο μορφωμένοι και γνωρίζουμε περισσότερα; Έχουν πιο πολύ δύναμη τελικά οι προκαταλήψεις από τη μόρφωση;
Νίκος Μπατζαλής: Όταν ξημερώσει η ημέρα, που ένας "μπαλαμό", φωνάξει με περηφάνια ότι είναι ρομ-τσιγγάνος, για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα αυτού του λαού, τότε η μόρφωση θα υπερισχύσει των προκαταλήψεων
Κώστας Χηνάς: Το 1922 ξεριζώθηκαν απ' την Πόλη, μαζί με τους Έλληνες πρόσφυγες. Στο 2ο Παγκόσμιο πολέμησαν δίπλα στους Έλληνες. Ο ήρωας Βασίλης Μήτρου, ο καπετάν Γύφτος, έπεσε στη μάχη της Λαμπούσας στην Εύβοια. Πόσοι από εμάς το γνωρίζουμε; Οι προκαταλήψεις υπερισχύουν της μόρφωσης. Ειδικά όταν αναφερόμαστε στους τσιγγάνους!!!
Η προφορική γλώσσα των Ρομά πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να καταγραφεί και πόσα χρόνια κράτησε όλη η καταγραφή; Πόσο και σε ποιους τομείς μπορούν να βοηθηθούν οι επιστήμονες απ’ όλη αυτή την προσπάθεια;
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Η δυσκολία της καταγραφής ήταν (και είναι) η μαγεία της. Η πρόταση των Ελλήνων τσιγγάνων στο συνέδριο της Σεβίλης το 1994, για υιοθέτηση της Ελληνικής γλώσσας, για όλους τους Ρομά της Ευρώπης, υλοποιήθηκε απ' τον εκδοτικό οίκο ΑΠΑΡΣΙΣ. Η επιστημονική κοινότητα στο πόνημα ΓΚΟΓΚΙ-ΜΝΗΜΗ, θα βρει έναν πλήρη οδηγό. Για να μάθει σε πρώτο πληθυντικό τη συγκεκριμένη διάλεκτο. Και όχι μόνο.
Τα ήθη και έθιμα είναι συνδεδεμένα με τη θρησκεία. Όπως και η Ελληνική σημαία, που, όπως είδα στις υπέροχες φωτογραφίες σας είναι ως λάβαρο στους γάμους σας. Ποια είναι η θέση της εκκλησίας απέναντι σας; Πιστεύω πως αν ήθελαν, θα ήταν τελείως διαφορετική η άποψη της κοινωνίας σήμερα απέναντι σας.
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Οι τσιγγάνοι του ΓΚΟΓΚΙ-ΜΝΗΜΗ, είχαν κι έχουν πολύ καλή σχέση με την εκκλησία. Η Ελληνική σημαία είναι το μοναδικό λάβαρο των Ελλήνων προσφύγων τσιγγάνων του 1922.
Από ποια άλλα μέλη αποτελείται η συγγραφική ομάδα του Γκογκί;
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Η φιλόλογος κυρία Φανή Μαρτζάκλη, είναι το τρίτο μέλος της συγγραφικής μας ομάδας. Η επιμέλεια της, στις τσιγγάνικες ιστορίες, δόθηκε με τέτοιον τρόπο, που δεν αλλοιώθηκε ο ιδιαίτερος τρόπος αφήγησης του Κώστα Χηνά.
Όταν αρχίσατε το όμορφο ταξίδι της έρευνας, από την Πόλη μέχρι σήμερα, είχατε στον νου σας να το εκδώσετε κάποια στιγμή;
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Ήταν ένας στόχος ζωής. Ήταν μια υπόσχεση στους προγόνους μας, που πέρασαν πολύ δύσκολα χρόνια, μέχρι να φτάσουν στη δική τους Ιθάκη.
Γνωρίζοντας τα βιβλία των εκδόσεων Άπαρσις και την ευαισθησία τους στα κοινωνικά θέματα, είναι οι πρώτες και οι μόνες που στήριξαν αυτή την προσπάθεια και πως έγινε αυτή η επαφή;
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Χρωστάμε απέραντη ευγνωμοσύνη σε έναν πολύ ωραίο καλλιτέχνη και άνθρωπο, που ακούει στο όνομα Κωστής Βαζαίος. Αυτός μας έφερε στην όμορφη οικογένεια του οίκου Άπαρσις
Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσο αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;
Νίκος Μπατζαλής-Κώστας Χηνάς: Το Bookia, είναι πάρα πολύ απαραίτητο εργαλείο για εκδότες και συγγραφείς, επώνυμους και νέους, αφού μας ενημερώνει για τον χώρο του βιβλίου και τους ανθρώπους του. Συμβάλει τα μέγιστα στη σωστή ενημέρωση.
Μουσική, αγάπη, χορός, τραγούδι, τσιγγάνικα βιολιά. Ξέρουμε αρκετούς καλλιτέχνες που δεν το έχουν κρύψει ότι κατάγονται από την Τσιγγάνικη φυλή. Υπάρχει σε όλους ένα πάθος μ’ αυτό που ασχολούνται. Τι είναι αυτό που ξεσηκώνει;
Νίκος Μπατζαλής: Κάποτε σε μια συνέντευξη μια τσιγγάνα απ' την Ουγγαρία είχε πει το εξής: "Όλοι οι λαοί του κόσμου για να μάθουν μουσική, πρέπει να πάνε σε δασκάλους. Όλοι, εκτός (!!!) απ' τους τσιγγάνους. Σε αυτούς η μουσική κυλάει μέσα στη φλέβα τους!!!"
Κώστας Χηνάς: Οι τσιγγάνοι είναι "τα μουσικά όργανα" όλων των λαών της γης.
Η υπέροχη ταινία «Ο καιρός των τσιγγάνων» βοήθησε καθόλου ώστε να σας γνωρίσει ο κόσμος καλύτερα;
Νίκος Μπατζαλής: "Ο καιρός των τσιγγάνων", του Εμίρ Κουστουρίτσα, η ιστορία του Περχάν και της Αζρας, ήταν χτύπημα στο κατεστημένο της εποχής.
Κώστας Χηνάς: Ένας μεγάλος σταθμός στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Από τότε έως σήμερα έχει γίνει τίποτα απ' την 7η τέχνη, για αυτόν τον παγκόσμιο λαό; Ίσως οι ιστορίες αγάπης απ' το ΓΚΟΓΚΙ - ΜΝΗΜΗ, μπορούν να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Απευθύνουμε ανοιχτή πρόσκληση στους εραστές της τέχνης!!!
Κλείνοντας τη συνέντευξη θέλω να σας ευχαριστήσω και να σας ρωτήσω: Σήμερα, μετά από σχεδόν 25 χρόνια κοινής πορείας, θα συνεχίσετε να προβάλλετε τα χρόνια των τσιγγάνων; Πιστεύετε πως υπάρχει ακόμη πλούτος ιστοριών για να γνωρίσουν οι αναγνώστες;
Νίκος Μπατζαλής - Κώστας Χηνάς:-Ήδη είναι έτοιμη η Β' έκδοση του ΓΚΟΓΚΙ-ΜΝΗΜΗ. Με πιο εμπλουτισμό λεξικό. Τα ρήματα σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους. Περισσότερες ιστορίες αγάπης που θα σας ταξιδέψουν σε αλλοτινές εποχές.
Ο καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Γεωργίου, ο οποίος έγραψε το εισαγωγικό κείμενο στο «ΓΚΟΓΚΙ-ΜΝΗΜΗ»-είπε στους δυο ρομαντικούς συγγραφείς και ανθρώπους της βιοπάλης, Νίκο Μπατζαλή και Κώστα Χηνά: Τολμήσατε να κάνετε αυτό που δεν κάναμε εμείς!!! Συγχαρητήρια στις εκδόσεις Άπαρσις για την πρωτοβουλία της έκδοσης. Δεν είναι λίγο να έχεις την παγκόσμια πρωτιά!