«Αρχαία δίψα», είναι η τελευταία ποιητική συλλογή της Κατερίνας Καριζώνη που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με πολλούς συμβολισμούς όπως μας είπε η ίδια η ποιήτρια. Για τη «Αρχαία δίψα» λοιπόν και για πολλά άλλα, ήθελα να μιλήσω μαζί της.
Κυρία Καριζώνη ευχαριστώ που μου παραχωρείτε συνέντευξη για το Bookia.Γιατί αρχαία δίψα το νέο σας ποιητικό βιβλίο; Πιστεύετε πως αν δεν υπάρχει παρελθόν δεν υπάρχει παρόν και μέλλον;
Αρχαία δίψα είναι ο τίτλος ενός ποιήματος μέσα στη συλλογή που έχει πολλαπλούς συμβολισμούς και αποκτά επικαιρότητα στις μέρες μας, καθώς αναφέρεται στον 5ο π.Χ. αιώνα, όταν έπεσε ο περίφημος λοιμός των Αθηνών και προκλήθηκε λειψυδρία. Την ίδια λειψυδρία βιώνουμε και σήμερα μιλώντας μεταφορικά, σε πολλά επίπεδα, προσωπικό, κοινωνικό, πολιτικό, συναισθηματικό κλπ. Ναι, χωρίς παρελθόν δεν υπάρχει μνήμη, ούτε Ιστορία, δεν υπάρχει συνέχεια, ο άνθρωπος είναι ξεκρέμαστος. Γι' αυτό το λόγο και η Ιστορία πάντα με απασχολούσε, όχι μόνο στην ποίηση, αλλά και στην πεζογραφία μου. Γιατί η γνώση της αποτελεί πυξίδα πλεύσης στο χρόνο.
Στο εξώφυλλο υπάρχει ο πίνακας του Εγγονόπουλου. Ακόμη αναφέρεται και ο Μίλτος Σαχτούρης μέσα σε ένα ποίημα σας. Είναι πηγή έμπνευσης ή έχετε επηρεαστεί από το δικό τους ποιητικό έργο;
Ο Σαχτούρης είναι ο αγαπημένος μου ποιητής, το μεγάλο μου πρότυπο, εκφράζει κορυφαίες στιγμές της Ελληνικής ποίησης και νομίζω πως θα αντέξει πιο πολύ απ όλους στον χρόνο. Έχω θητεύσει στην ποίηση του καθώς και στην ποίηση του Εγγονόπουλου, χρησιμοποιώ και εγώ τον υπερρεαλισμό και το μύθο και προτιμώ να μιλώ με εικόνες, έτσι ώστε να γίνονται πιο εύληπτα τα ποιήματά μου και να αντλούν τη δύναμή τους απ’ την αλληγορία.
Από τη Μάνη στη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική. Δυο πατρίδες που σας εμπνέουν, που μοιράζεστε και λογοτεχνικά. Κάθε τόπος έχει τη δική του ιστορία;
Κάθε τόπος έχει τη δική του ατμόσφαιρα, όλη η Ελλάδα είναι μια μαγική χώρα με διαφορετικά τοπία και Ιστορία. Αυτή την εποχή ανακαλύπτω την Ιστορία της Χαλκιδικής που εκτός των άλλων αποτελεί έναν επίγειο παράδεισο και εμπνέομαι εξίσου απ' αυτήν, όπως και από τη Μάνη και τη Θεσσαλονίκη. Νομίζω πως ζούμε σ' ένα περιούσιο τόπο που τον αδικούν οι συγκυρίες, για να μην πω οι άνθρωποί του. Και του αξίζει καλύτερη μεταχείριση.
Έρωτας, αλήθεια, θάνατος, αγάπη. Τέσσερις λέξεις που πονούν τον κάθε άνθρωπο προσπαθώντας να βρει τις απαντήσεις ξύνοντας τις πληγές του;
Αυτά τα στοιχεία συνθέτουν, αλλά και στοιχειώνουν τη ζωή μας. Γι' αυτό και αποτελούν τους άξονες γύρω από τους οποίους κινείται θεματικά η ποίησή μου. Δεν ξέρω αν υπάρχουν απαντήσεις στα παραπάνω ζητήματα κι αν τις βρίσκουμε ποτέ, και όλη η περιπέτεια της ύπαρξης δεν είναι τίποτα άλλο από ένα ταξίδι αέναης αναζήτησης. Γράφω βιώνοντας το έλλειμμα τους, το λίγο που σου προσφέρει η πραγματικότητα και προσπαθώ να γεμίσω τα κενά και να επουλώσω τα τραύματα με τη γραφή μου. Ωστόσο, η ποίηση υδρεύεται απ’ τις πληγές μας. Η Μούσα θέλει «αίμα» για να σου μιλήσει, όσο ακραίο και αν ακούγεται αυτό.
Έχετε γράψει πολλά βιβλία, από όλα σχεδόν τα είδη. Τι είναι αυτό που σας γυρνά πάλι στην Ποίηση; Τι αγαπά περισσότερο η Κατερίνα Καριζώνη και γιατί;
Η ποίηση ήταν πάντα παρούσα στη ζωή και στη γραφή μου. Εμπεριέχεται στα πεζογραφικά μου κείμενα, όταν δεν εκφράζεται με στίχους. Ποτέ δεν την εγκατέλειψα πραγματικά. Αποτελεί μεγάλη δεξαμενή ιδεών. Είναι λάθος να την εγκαταλείπει κανείς, αν φυσικά την έχει. Είναι ένα επιπλέον όπλο στη συγγραφική φαρέτρα του. Μια ιδιαίτερη αισθητική που σημαδεύει τη γραφή του.
Κατά τη γνώμη σας γιατί η Ποίηση δεν έχει μεγάλο μερτικό στις προτιμήσεις των αναγνωστών; Δεν μπορούν να την καταλάβουν;
Την καλή ποίηση την καταλαβαίνουν όλοι. Πολλοί όμως θεωρούν ότι η ποιητική γραφή είναι κάτι εύκολο και μπορούν να την επιχειρήσουν. Ειδικά στην Ελλάδα οι περισσότεροι γράφουν κρυφά, ή έχουν γράψει κατά καιρούς ποιήματα. Άλλωστε η ποίηση δεν προϋποθέτει εμπορικά κριτήρια για να εκδοθεί και οποιοσδήποτε μπορεί να τυπώσει μια συλλογή. Αυτό συσκοτίζει την εικόνα. Επειδή πάλι δεν υπάρχει αγορά για τα ποιητικά βιβλία, δημιουργούνται κλίκες που προωθούν τους «δικούς τους» και αποκλείουν τους άλλους και έτσι δε βγάζει κανείς εύκολα άκρη.
Οι αναγνώστες σας έχουν συνδέσει με ιστορικά βιβλία αλλά και μια ιδιαίτερη θεματογραφία. Πίσω από κάθε βιβλίο υπάρχει μια έρευνα. Πώς νιώθετε όταν μπαίνει η λέξη τέλος σε κάθε συγγραφικό ταξίδι;
Ναι, κάνω μεγάλη έρευνα για κάθε βιβλίο που γράφω. Δεν μπορεί κανείς να γράψει για μια άλλη εποχή χωρίς να ξέρει την καθημερινότητά της, τα ιστορικά γεγονότα που τη σηματοδοτούν, για τους ανθρώπους που έζησαν τότε. Μου φαίνεται αδιανόητο να γράψω για ένα ζήτημα αν δε γνωρίζω καλά το ιστορικό πλαίσιό του. Έχω γράψει για την παλιά Θεσσαλονίκη, για την Κατοχή, για το Βυζάντιο, για την Αλεξάνδρεια, για το Αιγαίο των πειρατών. Χωρίς ιστορική γνώση και τεκμηρίωση, αυτά τα θέματα θα ήταν αίολα. Θα έχαναν την ποιότητά τους. Δε μ’ ενδιαφέρει να γράψω απλές ιστορίες. Όσο για το τέλος κάθε βιβλίου, αισθάνομαι ότι γυρίζω από ένα μυστηριώδες και θαυμαστό ταξίδι στο χρόνο.
Απολαμβάνετε περισσότερο τη διαδρομή, σε όλα τα είδη που έχετε ασχοληθεί, ή το μετά; Έχετε αγωνία για την ανταπόκριση του κόσμου στο έργο σας;
Απολαμβάνω τη διαδρομή, αλλά με ενδιαφέρει και η ανταπόκριση. Άλλωστε η τελευταία είναι η μοναδική ανταμοιβή που παίρνει ο συγγραφέας, καθώς δύσκολα μπορεί να βιοποριστεί από τα βιβλία του. Εκείνο που με ενδιαφέρει όμως κατά βάθος είναι κατά πόσο τα γραφτά μου θα αντέξουν στον χρόνο. Κι αυτή είναι η πραγματική πρόκληση για έναν συγγραφέα ή ποιητή.
Τι έχετε να απαντήσετε σ’ αυτούς που ρωτούν «τι θέλει να πει ο ποιητής»;
Ο κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του κριτήρια για να ερμηνεύει τα λογοτεχνικά κείμενα. Υπάρχουν ποιήματα που άλλους τους συγκλονίζουν κι άλλους τους αφήνουν αδιάφορους. Παίζει βέβαια ρόλο και η παιδεία του καθενός. Όταν η ποίηση είναι δυνατή, δεν χρειάζεται εξηγήσεις, ούτε αναλύσεις. Πάλι δηλαδή είναι στην ευθύνη του ποιητή να περάσει σωστά το μήνυμα.
Πώς βίωσε, πως διαχειρίζεται η Κατερίνα Καριζώνη την εποχή του κορονοϊού;
Για μένα ο εγκλεισμός είναι modusvivendi, καθώς δεν μπορώ να γράψω αν δεν απομονωθώ. Μου λείπουν όμως τα ταξίδια, μου λείπουν τα θέατρα, οι παρουσιάσεις των βιβλίων, ο πολιτισμός εν γένει που έχει συρρικνωθεί πολύ τον τελευταίο καιρό. Ευτυχώς, ο κόσμος συνεχίζει να διαβάζει. Το βιβλίο δεν απειλεί την υγεία και μπορεί να σε ταξιδέψει μακριά. Και ίσως αυτό είναι το πιο αισιόδοξο πράγμα στην περίοδο που διανύουμε.
Με τι χρώματα θα τη χρωματίζατε; Αισιόδοξο ή απαισιόδοξο;
Γκρίζα ποντικί. Υπάρχει κάτι απροσδιόριστο στον ορίζοντα. Ζούμε μέσα σε μια απερίγραπτη ρευστότητα και ανασφάλεια. Τουλάχιστον εγώ έτσι αισθάνομαι. Πρόκειται για μια παράξενη εποχή που δεν την έχουμε ξαναβιώσει.
Ο Πολιτισμός είναι το πρώτο θύμα του κορονοιού. Όλες οι Τέχνες είναι σε μια ύφεση που δεν ξέρουμε πότε και πως θα βγούμε νικητές από αυτή τη δοκιμασία. Ας μιλήσουμε για το βιβλίο όμως. Χάνεται η επαφή με το αναγνωστικό κοινό. Αρχίζει μια νέα εποχή προβολής του βιβλίου;
Το βιβλίο καλά κρατεί όπως είπα και ίσως να είναι η μόνη διέξοδος μέσα σ' αυτό το σκοτεινό κλίμα για τον πολιτισμό. Η τεχνολογία πιθανόν να αλλάξει τους τρόπους προβολής του και αυτό ήταν αναπόφευκτο να συμβεί. Και μπορεί να είναι για καλό.
Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσο αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;
Είναι ένα μετερίζι. Βοηθάει να προβληθούν και να διαβαστούν τα βιβλία και αποτελεί ένα σοβαρό βήμα για τους συγγραφείς. Εγώ το παρακολουθώ και το συμβουλεύομαι.
Γράφετε αυτή την εποχή και τι θα περιμένουν οι αναγνώστες το επόμενο βιβλίο;
Γράφω ένα μυθιστόρημα για ένα άγνωστο ναυάγιο, βοηθάει σ' αυτό πολύ και ο ναυαγισμένος κόσμος μας. Αλλά αργώ ακόμα πολύ.
Με στίχους από το ποίημα «Η γυναίκα του Λωτ» για τους φίλους εραστές της Ποίησης θα ευχαριστήσω και θα ευχηθώ να είναι καλοτάξιδη κ. Καριζώνη η νέα σας ποιητική συλλογή!
Όμως εγώ κάθε φορά που επιστρέφω στην ποίηση
νιώθω σαν να ξαναγυρίζω στις αρχαίες αλυκές του
Κόσμου
κάτω από τροπικές βροχές
πλάι σε ωκεανούς που εξατμίστηκαν
πασχίζοντας ίσως να βρω
τα ίχνη από το πέρασμα
εκείνης της αρχέγονης γυναίκας που παράκουσε
-κι η ποίηση μια ανυπακοή είναι κατά βάθος
ένας παρα-πόταμος που περνάει
απ’ την Κόλαση και εκβάλλει στο χαρτί
μπροστά στα έκπληκτα μάτια σου…..