«Η ο
ργή του χρόνου» είναι το τρίτο βιβλίο της συγγραφέως Μαρίας Βουζουνεράκη από την Άνεμος Εκδοτική. Εμπνευσμένο από πραγματικά γεγονότα. Ο κορονοϊός και οι συνέπειες του, περισσότερο οι ψυχικές που προέκυψαν, είναι αυτός που την απασχόλησε και κίνησε τους πρωταγωνιστές της, δίνοντας έντονα συναισθήματα. Ο φόβος, ο τρόμος, η οργή, ο ψυχικός θάνατος ακόμη και αυτών που δεν αρρώστησαν, είναι οι λόγοι που την αναζήτησα για να της κάνω τα ερωτήματα που γεννήθηκαν κατά την ανάγνωσή του.
Κυρία Βουζουνεράκη ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Πώς προέκυψε ο τίτλος αφού δεν κρύβει μέσα του τον ιό που μας ταλάνισε δυο χρόνια τώρα;
Κυρία Παπαδημητρίου, αρχικά, εγώ σας ευχαριστώ από καρδιάς για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω σχετικά με το βιβλίο μου. Αναφορικά με την ερώτηση σας, θα σας πω πως σκοπός μου δεν ήταν να αναφερθώ μόνο τον εν λόγω ιό και τις συνέπειες του, μα και τις επιπτώσεις μιας πανδημίας γενικότερα στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι προέκυψε και ο τίτλος.
Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά και ο εκδοτικός μου οίκος.
Το πολύ όμορφο εξώφυλλο ήταν δική σας ιδέα ή των εκδόσεων Άνεμος, που μας έχει συνηθίσει στα καλλιτεχνικά εξώφυλλα, και τι συμβολίζει;
Το έχω ξαναπεί και θα το πω και σε εσάς. Εκεί στον Άνεμο, έχουμε έναν καλλιτέχνη που επιμελείται τα εξώφυλλα! Έτσι και αυτό ήταν ιδέα του αγαπημένου μου Νικόλα. Πιστεύω πως αντικατοπτρίζει το περιεχόμενο του βιβλίου αφού απεικονίζει τον χρόνο που κυλά έτσι και αλλιώς.
Είστε Κρητικιά και γράψατε για το νησί σας που το γνωρίζετε πολύ καλά. Η επιλογή της Κέρκυρας ήταν τυχαία ή συνέβησαν πραγματικά σ’ αυτό το νησί τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο μυθιστόρημα;
Η επιλογή της Κέρκυρας, δεν ήταν καθόλου τυχαία, ούτε και της πόλης του Ρεθύμνου αν και κατάγομαι από τον νομό Λασιθίου. Και τα δύο αυτά μέρη βίωσαν τις επιπτώσεις μιας άλλης φονικής πανδημίας κάποιους αιώνες πριν. Της πανώλης.
Συνεπώς, κάποια από τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο μυθιστόρημα αφορούν σε μυθοπλασία και κάποια άλλα σε πραγματικές ιστορίες που μου εμπιστεύθηκαν οι πρωταγωνιστές τους, στις οποίες τα ονόματα των ηρώων έχουν αλλαχθεί για ευνόητους λόγους.
Η Κρήτη κρύβει πολλούς ιστορικούς θησαυρούς, πολλές ιστορίες που μπορούν να γίνουν βιβλία. Σίγουρα υπάρχουν πράγματα που δεν έχουν ακόμη ειπωθεί. Σκαλίζετε τα σεντούκια των αναμνήσεων ή τα προσωπικά σας βιώματα για ν’ ανακαλύψετε νέες ιστορίες;
Κάνω και τα δύο! Νομίζω πως υπάρχουν ανεξάντλητες και ανεξερεύνητες πηγές στο νησί μου. Όμως κουβαλώ ένα σωρό ιστορίες από τα παιδικά μου χρόνια και παράλληλα χρησιμοποιώ και δικά μου βιώματα. Για παράδειγμα, το αμέσως προηγούμενο μυθιστόρημα μου, αφορά στην Σκλήρυνση κατά πλάκας από την οποία και νοσώ.
Ξεκινάτε από το 2020, που άρχισε ο ιός και μας ταξιδεύετε στο μέλλον. Πιστεύετε πως οι συνέπειες του θα κρατήσουν τόσα χρόνια μετά;
Πιστεύω και όχι μόνο εγώ, πως οι συνέπειες μιας πανδημίας αλλάζουν τον χάρτη της ιστορίας και οι κραδασμοί της απορροφούνται πολλά χρόνια μετά. Άλλωστε υπάρχουν και οι πηγές που μας δείχνουν ακριβώς αυτό, ανεξάρτητα με την διάρκεια των επιπτώσεων που κάθε φορά μπορεί να διαφέρει.
Γράφετε για την πανώλη, την ισπανική γρίπη και καταλήγετε στον κορονοιό. Πιστεύετε πως ο Θεός είναι τιμωρός ή οι άνθρωποι που έχουν μάθει να μεταθέτουν τα πάντα σ’ Αυτόν για ν’ απαλλάσσονται από την ευθύνη;
Όχι, δεν πιστεύω πως ο Θεός είναι τιμωρός. Το θέμα της πίστης είναι ιδιαίτερο και προσωπικό. Ωστόσο εμείς οι άνθρωποι, όπου και αν πιστεύουμε, έχουμε την ανάγκη να εναποθέτουμε και την ελπίδα και την ευθύνη για ό,τι μας συμβαίνει σε Αυτόν σε μια προσπάθεια να επιβιώσουμε και να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες.
Θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω ως ένα μυθιστόρημα αυτογνωσίας. Ένα εσωτερικό ταρακούνημα για τη μη εκτίμηση των δώρων της ζωής. Τα μηνύματα που περνάτε μέσα από τη ροή της ιστορίας σας, χωρίς να θέλετε φυσικά να διδάξετε, πιστεύετε πως τα σκεφτήκαμε ή δεν προλάβαμε;
Πιστεύω πως ο καθένας μας τα έχει σκεφτεί αλλά ελάχιστοι από εμάς τα αξιολογούμε αντίστοιχα. Μου ακούγεται φυσιολογικό αφού η ίδια η ζωή σε παρασέρνει στους ρυθμούς της και αναγκαστικά την ακολουθείς. Για να εμβαθύνεις, δυστυχώς, θα πρέπει να σου συμβεί κάτι άσχημο που θα σε αναγκάσει να αναθεωρήσεις ανεξάρτητα με το αν αυτό λαμβάνει χώρα σε προσωπικό ή κοινωνικό επίπεδο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η τηλεόραση που τα νέα τους έρχονταν ως σφαλιάρες καταπάνω μας, έφεραν τους ψυχολόγους να είναι η μόνη λύση σωτηρίας της ψυχής μας. Η καθημερινότητα, η ανάγκη για περισσότερα υλικά αγαθά υπερίσχυσε της ανάγκης σωτηρίας μας. Τι κερδίσαμε και τι χάσαμε;
Δεν ξέρω αν κάτι κερδίσαμε, αλήθεια. Έχουμε μπει σε αυτό τον χορό ηθελημένα και μη αφού η εποχή το προστάζει. Χάσαμε όμως την ψυχή και την ηρεμία μας, για αυτό καταφεύγουμε στους ειδικούς. Ξέρετε, δεν είναι εύκολο πάντα να αποδεχθούμε την πραγματικότητα και να το πράξουμε!
Η βία γέννησε βία. Γυναικοκτονίες, δολοφονίες, ενδοοικογενειακή βία, διχόνοια μέσα στην κοινωνία, που αναρωτιόμαστε: πού βαδίζουμε; Γιατί τόσο μίσος;
Με βρίσκετε να αναρωτιέμαι ομοίως. Η πίεση που υφιστάμεθα καθημερινά είναι τεράστια και ο τρόπος για να εκτονωθούμε καταλήγει να είναι αυτός! Εννοείται πως δεν συμφωνώ! Η βία πάντα παραμένει βία και δεν είναι αποδεκτή σε κανένα επίπεδο! Η σημερινή κατάσταση είναι που την πυροδοτεί και την στρέφει σε λάθος κατεύθυνση. Να σας πω τι με θλίβει; πως τίποτα δεν μας ακουμπά, πως η ανοσία μας μεγαλώνει καθημερινά...
Χάσαμε την ανθρώπινη επαφή, την αγκαλιά, φοβόμαστε να αγγίξουμε τον συνάνθρωπο και τη θέση τους πήρε η τηλεργασία, το διαδικτυακό εμπόριο, ο Πολιτισμός έφτασε στα άβαθα, ο φόβος και ο τρόμος γιγαντώθηκαν και άλλα πολλά που ήρθαν για να μείνουν. Πιστεύετε πώς όλα αυτά έγιναν τυχαία; Μήπως πρέπει να αραιώνουμε για να έρθει μια διαφορετική νέα κοινωνία;
Αν είναι να έρθει μια τέτοια κοινωνία, δεν θα ήθελα να το βιώσω!
Όπως μας έχει διδάξει η ιστορία, σε παρόμοιες περιπτώσεις ο Πολιτισμός πάντα δεχόταν μεγάλο πλήγμα. Όμως το μεγαλύτερο πλήγμα ξέρετε ποιο είναι; η απώλεια της σωματικής επαφής, της αγκαλιάς. Με τρομάζει η ιδέα αυτής της νέας κοινωνίας που οι άνθρωποι δεν θα αγγίζονται. Προσωπικά, δεν πιστεύω πως έγινε τυχαία.
Ο παππούς Αριστοκράτης ένιωσε την ευθύνη της γενιάς τόσο πολύ που οδηγήθηκε σε αρνητικά αποτελέσματα. Πιστεύετε πώς ανήκει σε ένα πολύ μικρό ποσοστό της κοινωνίας μας αφού το μεγαλύτερο μέρος των ηλικιωμένων συμπεριφέρθηκαν ακριβώς αντίθετα από τον ήρωά σας;
Ανήκει όντως σε πολύ μικρό ποσοστό της κοινωνίας μας, για την ακρίβεια τον θεωρώ σπάνιο “είδος”. Φανταστείτε αυτό το ποσοστό να ήταν μεγαλύτερο. Φανταστείτε πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν σκεφτόμασταν όπως εκείνος. Για μένα ο παππούς Αριστοκράτης είναι η ιδανική φιγούρα του ανθρώπου της εποχής του παρά την κατάληξη του, κάτι το οποίο απεύχομαι για τον καθένα μας.
Γράφετε στη σελίδα 117 «Αν όλοι προσπαθούσαμε λίγο παραπάνω χωρίς να μας νοιάζει μονάχα ο εαυτός μας, θα είχαμε διαφορετική πορεία και εξέλιξη». Πώς οραματίζεστε αυτή την εξέλιξη, θα έρθει ποτέ, αφού η παγκοσμιοποίηση έτσι μας θέλει;
Μα είναι η αλήθεια! Όπως σας ανέφερα και παραπάνω, έχουμε γίνει τόσο, ας μου επιτραπεί η έκφραση, χοντρόπετσοι, που νοιαζόμαστε μόνο για τον εαυτό μας. Μπορεί να μοιάζει με ουτοπία μα πιστεύω πως οι άνθρωποι αν θέλουμε μπορούμε να καταφέρουμε πολλά. Θα ήθελα να δω την νέα γενιά να δώσει το παράδειγμα. Άλλωστε είναι και οι περισσότερο “αδικημένοι” της σημερινής κατάστασης. Ας μην ξεχνάμε πως, όπως και αν “μας θέλουν” οι λίγοι, οι πολλοί, μαζί, έκαναν από πάντα την διαφορά.
Υποτίθεται ότι είμαστε πιο πολύ μορφωμένοι από τους ανθρώπους που έζησαν τις προηγούμενες πανδημίες. Σήμερα πιστεύετε πως βρήκαμε το κλειδί που θα ξεκλειδώσουμε το μυαλό μας; Να απαγορέψουμε όσους τολμήσουν να μας θανατώσουν την ψυχή χωρίς την άδειά μας;
Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, υποτίθεται! Απλά ζούμε σε μια εποχή που η ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης έχει βοηθήσει το μυαλό μας να “ανοίξει” περισσότερο. Όμως παράλληλα, ενδυναμώνει την απομόνωση μας μέσω της νέας πραγματικότητας και της εξοικείωσης μας στη χρήση των νέων αυτών δομών. Ο περιορισμός λοιπόν, σε οποιαδήποτε μορφή, βοηθάει στην θανάτωση της ίδιας μας της ψυχής χωρίς οι ίδιοι να το αντιλαμβανόμαστε.
Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσον αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;
Πιστεύω πως συμβάλει καθοριστικά σε αυτό! Μέσα από τις ποικίλες δράσεις του, έχει γίνει το σημείο αναφοράς για όλους εμάς που θέλουμε να μιλήσουμε με την πένα μας αλλά και για τους ίδιους τους εκδοτικούς αφού τους δίνεται η δυνατότητα της προβολής και ανάδειξης τους αντίστοιχα.
Από την άλλη βοηθάει τους αναγνώστες στο κομμάτι της μεταξύ τους επικοινωνίας, της ενημέρωσης τους σχετικά με τις νέες εκδόσεις, παρουσιάσεις κλπ, αφού τα βρίσκουν όλα συγκεντρωμένα σε μία πλατφόρμα.
Σας βοήθησε ο χρόνος του εγκλεισμού να εμπνευστείτε μια νέα ιστορία στο εργαστήρι σας;
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, όχι. Ειδικά το πρώτο διάστημα είχα άρνηση για οτιδήποτε, ήμουν ανίκανη να σκεφτώ οτιδήποτε. Φαντάζομαι όμως πως αυτό δεν αποτελεί μόνο δικό μου προνόμιο. Κάπως έτσι λειτουργήσαμε οι περισσότεροι. Στην πορεία, αφού η συνήθεια με επισκέφθηκε και σε αυτό, διαπίστωσα πως δεν μπορώ να συνεχίσω να λειτουργώ με αυτό τον τρόπο και έκανα την επανεκκίνηση μου! Στο μυαλό μου, υπάρχουν διάφορες σκέψεις και ιδέες που εύχομαι να πραγματοποιηθούν το συντομότερο.
Ευχαριστώ πολύ κυρία Βουζουνεράκη και σας εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο σας, «Η οργή του χρόνου».