Ο Αλέκος Φλωράκης για την ποιητική συλλογή "Αντανακλάσεις"

florakis

Έχοντας διαβάσει, πριν από ένα χρόνο, το ωραίο μυθιστόρημα της Μάγδας Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη «Στο κόκκινο τ’ ουρανού», τη γνώρισα τώρα και ως ποιήτρια, στη νέα της συλλογή «Αντανακλάσεις», με εξαιρετικές φωτογραφίες του Παναγιώτη Φτάρα. Ποιήματα που αντανακλούν την ανήσυχη ψυχή της , το ζέον από πανανθρώπινη αγάπη πνεύμα της, το αγωνιστικό για δικαιοσύνη φρόνημα της.

Σα να τοποθετεί τον αναγνώστη, τον κάθε συνάνθρωπο , απέναντι στον καθρέφτη της αλήθειας, καθρέφτη με διπλό είδωλο, το δικό του και το δικό της σε συνύπαρξη, «μισό καθρέφτη ραγισμένο», όπως γράφει. Έτσι αντανακλάται ο λόγος της στο πρόσωπο του συνομιλητή της, ή –θα έλεγα-διαθλάται σε διάφορες κατευθύνσεις. Διότι οι στίχοι της Μάγδας Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη έχουν στόχο να επαναφέρουν σε εγρήγορση τον κουρασμένο, τον απογοητευμένο από την έκπτωση των αξιών και από τη ραστώνη της εποχής άνθρωπο, στοχεύουν μέχρι και να αφυπνίσουν τον κάθε βολεμένο και αδιάφορο.

Τα περισσότερα από τα ποιήματα της συλλογής, όπως και πολλοί τίτλοι τους προδιαθέτουν («Μισοτιμής, Ανεξόφλητα γραμμάτια, Πωλείται, Κλειστά τα παραθύρια, Ανυπακοή, οι Δεσμώτες, Ματωμένες διαδρομές» κ. α») έχουν αυτόν ακριβώς τον χαρακτήρα. Ασκούν κοινωνική κριτική, εξανίστανται για τα δύσκολα χρόνια της κρίσης και την αντιμετώπιση των προσφύγων, αναδεικνύουν οράματα, απαιτούν ένα αύριο πιο φωτεινό, δίκαιο, ελεύθερο, μια Ελλάδα που δεν θα πληγώνει, μαχόμενη και περήφανη. Πρόκειται για ποίηση ανυπακοής, ποίηση που σαλπίζει. Συμπορεύεται λοιπόν στην πράξη με τις πολλές κοινωνικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητες της Μάγδας (και του συζύγου της Γιάννη),στις δυο μικρές πατρίδες που λατρεύει: την Κατερίνη και τη Τήνο. Συνέπεια ζωής και γραφής.

Η Τήνος επομένως δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη συλλογή. Παρόν σ’ αυτή το Τηνιακό τοπίο, ερωτικό, μελαγχολικό , με τη γοητεία αλλά και τις πληγές του. «Όταν παίζει το φλάουτο/ στο ερημωμένο Ισμαήλ/και συ χάνεσαι στις νότες/αφήνεσαι στη βουή του αέρα, ακούς βήματα σκιών…», όταν σε καθιστά «ταξιδευτή του καλοκαιριού,… να ακούς τους παφλασμούς στο μουράγιο» ή όταν κοιτάς με πόνο το ρημαγμένο ανεμόμυλο, αφουγκραζόμενος την ανάσα του.

Στο ίδιο κλίμα στοχασμού και προτροπής εντάσσεται και μια άλλη κατηγορία ποιημάτων που ορμώνται από προσωπικά βιώματα, από ελπίδες και διαψεύσεις, από την απουσία των αγαπημένων της προσώπων (όπως τα «Ενθύμια» στη μνήμη της μητέρας της και του πατέρα της) αλλά και την παρουσία του «συντρόφου της ζωής της». Συχνά η ποιήτρια απευθύνεται στον εαυτό της σε δεύτερο πρόσωπο, έτσι ώστε, παράλληλα να διαλέγεται με τον αναγνώστη, καθώς σε αντανάκλαση: «Δεν μπορείς να φωνάξεις πια/Έβαλες την υπογραφή σου/σ’ ένα θάνατο προαποφασισμένο».

Αυτή είναι η ποίηση της Μάγδας Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη: ύμνος στον αγώνα για την αληθινή δημοκρατία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με κοφτούς-και κοφτερούς-στίχους, με λέξεις που πληγώνουν, αλλά και γιατρεύουν, καθώς μας διαπερνούν, σπιλιάδες-σπιλιάδες, σαν ανυπότακτος, κυκλαδίτικος άνεμος.