«Είδα τότε πως, ότι κάμομε, θα το κάμομε μοναχοί και δεν έχομε καμιά ελπίδα από τους ξένους..»
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Μελένικο, Μελενίκ σήμερα που ανήκει στη Βουλγαρία ύστερα από τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου που υπογράφτηκε το 1913. Ακόμη έχω τη γεύση του κρασιού στο στόμα μου, του αίματος και των αποκαϊδιών, από το νέο βιβλίο της Σοφίας Βόικου, «Νυφικό από πορφύρα», από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
«Ο πέτρινος όγκος του Τόρε ντέλοΖενομπίτο, γαντζωμένος στην άκρη του γκρεμού στη δυτική πλευρά του νησιού, στέκεται ολόρθος περιμένοντάς με ν’ ανέβω»
Καπράγια! Ένα ιδιαίτερο όμορφο όνομα, μ’ ένα ξεχωριστό εξώφυλλο από τις εκδόσεις Πνοή, που σε ταξιδεύει. Μόνο που θα το δει ο αναγνώστης στις προθήκες του βιβλιοπωλείου, θα το πάρει στα χέρια του για να το ξεφυλλίσει. Το οπισθόφυλλο θα τον προκαλέσει να ταξιδέψει μαζί του. Άλλωστε το βιβλίο είναι ταξίδι.
Ήρωας γεννιέσαι ή γίνεσαι; «Ποια είναι τα κοινά στοιχεία του Καπετάνιου Καραϊσκάκη με τον Μήτρο Αγραφιώτη»; Γιατί υπάρχει ακόμη φαγωμάρα μεταξύ μας»; «Γιατί να διαβάσουμε ακόμη ένα βιβλίο για τη ζωή και τους αγώνες ενός ήρωα της Επανάστασης του ‘21»; «Ποιες περισσότερες γνώσεις θα μας προσθέσει στις ήδη υπάρχουσες»; «Γιατί τώρα, μετά από διακόσια χρόνια από την Επανάσταση»;
"Οι εποχές αλλάζουν, η ιστορία επαναλαμβάνεται"
Ξεκίνησα με το τρίτο βιβλίο της τριλογίας του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη «Οι σημειώσεις του φαροφύλακα», διάβασα το δεύτερο τη «Λιτανεία» και μόλις τελείωσα το πρώτο του «Κάποτε στην Άρτα» από τις εκδόσεις Στοχαστής, που σχεδίασε το όμορφο εξώφυλλο. Τώρα που ολοκλήρωσα την τριλογία θαρρώ πως αν επισκεφτώ την Άρτα θα ξέρω τους δρόμους της, την ιστορία της. Πραγματικά είδα μια άλλη γραφή, ένα ρέοντα λόγο που μου θύμισε τους παλιούς κλασσικούς συγγραφείς που σε κέρδιζαν με την απλότητα τους. Χωρίς πολλά πλουμίδια. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στο «Κάποτε στην Άρτα» ένα λόγο ποταμό, απλό, γραμμένο στο πρώτο πρόσωπο που το καθιστά ολοζώντανο. Τις εκατόν είκοσι περίπου σελίδες του τις διάβασα απνευστί γιατί η ανθρώπινη ιστορία του σε καθηλώνει. Και σ’ αυτό το βιβλίο είναι φανερή η έρευνα που έκανε ο συγγραφέας σε αρχεία και βιβλία. Άκουσε προφορικές μαρτυρίες αλλά και ανακάλυψε φωτογραφικό υλικό που συμπεριλαμβάνεται μέσα στο βιβλίο, τεκμηριώνοντας ιστορικά την ιστορία του.
Όσοι αγαπούμε τη θάλασσα, αγαπούμε και τους φάρους της. Τους αγναντεύουμε και αναζητούμε τους ανθρώπους να μας πουν τις ιστορίες τους. Πολλοί φάροι στη χώρα μας έχουν εγκαταλειφθεί, αφού η τεχνολογία τους έχει αντικαταστήσει με μηχανήματα και δεν κατοικούνται πλέον από τους ήρωες τους.
«Μου φαίνεται πως ο κόσμος είναι ένα παιχνίδι σκάκι, όπου τα πιόνια θυσιάζονται εσαεί για τους ισχυρούς, αλλά με μόνο κερδισμένο τον αόρατο παίκτη»
Η συγγραφέας μέσα από την ηρωίδα της την ανώνυμη ΕΒ, μια νέα γυναίκα, αποκλεισμένη σ’ ένα δωμάτιο αναμνήσεων, μέσα στον πυρετό της, μας γνωρίζει ένα άλλο κόσμο. Διασχίζουμε με την ηρωίδα τις ζωές των ανθρώπων με τους οποίους ήρθε ή νομίζει ότι ήρθε σε επαφή, θέτοντας τους δικούς της όρους, καθώς τα πάντα λειτουργούν χωρίς κανόνες. Αισθανόμαστε μέσα από το σώμα τους, διαμορφώνουμε τις σκέψεις τους, βλέπουμε πως τα αναποδογυρίζει όλα, πως τα ελευθερώνει εκ μέρους τους, τα αφήνουμε να εκφράσουν τον εαυτό τους μέσα από τον έρωτα του ανθρώπου για τον άνθρωπο και την ασίγαστη δίψα του σεξ. Το Εγώ, το είμαι το Υπάρχω, το Σώμα και προπάντων η Ψυχή εναλλάσσονται στις σελίδες του. «Το Καλό και το Κακό περπατούν πιασμένα χέρι-χέρι χτίζοντας και γκρεμίζοντας διαρκώς τον κόσμο», όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
«Εκείνο που πρέπει να κάνουμε οι Αρτινοί, σκέφτηκε ο παπά-Βαγγέλης, είναι να αγωνιστούμε για την ελευθερία μας από τους ντόπιους αφεντάδες οι οποίοι συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται και να καταδυναστεύουν το λαό όπως και επί Τουρκοκρατίας» (σελ. 29).
Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Κι αν η δική σου λευτεριά εμποδίζει τη λευτεριά των άλλων; Αν ότι σε δικαιώνει πληγώνει τον άλλον;
Τον συγγραφέα Κώστα Χατζηαντωνίου τον γνώρισα μέσα από τη γραφή του με ανορθόδοξο τρόπο. Όχι όπως δηλαδή συνηθίζεται δηλαδή διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο του, αλλά το τελευταίο του, «Το στέμμα των αυγών». Το οποίο ομολογώ μου άρεσε πολύ και ο συγγραφέας με τίμησε παραχωρώντας με συνέντευξη για λογαριασμό του Bookia. Ήταν αφορμή λοιπόν αυτό το βιβλίο να διαβάσω το προηγούμενο του μυθιστόρημα, «Ο κύκλος του χώματος» και να ακολουθήσει το πιο προηγούμενο, το «Αγκριτζέντο». Ο συγγραφέας με εξέπληξε ακόμη μια φορά με την ποιητική του γλώσσα αν και πολυγραφότατος ιστορικός-δοκιμιογράφος. Άριστος αφηγητής, βαθύς γνώστης της ιστορίας, ερευνητής αφού «ξεκοκαλίζει» τις πηγές του, ποιητής στις εικόνες που διαχέονται μέσα στο βιβλίο και μας ταξιδεύουν. Με εργαλεία του τις μνήμες τις ανατροπές, την ένταση σε πολλές σκηνές του, μας παρουσιάζει ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, που μας καθηλώνει μέχρι το τέλος. Η ιστορία και η λογοτεχνία συνευρίσκονται αρμονικά χωρίς να μας κουράζουν. «Γιατί ο Καιρός –πώς αλλιώς να τον πούμε τάχα;– πάντα θα καθαρίζει τον καθρέφτη της ζωής από κάθε χωματιά και πάντα ένας νέος κύκλος χώματος θ’ ανοίγει» καταλήγει ο συγγραφέας.
Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
«Όσο ο άνθρωπος βάζει το «εγώ» πάνω από το εμείς, όσο οι άνθρωποι αποτελούν απλά πιόνια σε μια οικονομική σκακιέρα ισχυρών η ιστορία θα επαναλαμβάνεται και τα προβλήματα των ανθρώπων θα διαιωνίζονται»